Czym jest przelew bankowy?

Czasy, kiedy pieniądze przesyłało się głównie za pomocą przekazów pocztowych, bezpowrotnie mineły. Obecnie królują przelewy bankowe. Ich realizacja jest zdecydowanie szybsza i wygodniejsza. Nie trzeba marnować papieru, tracić czasu w kolejkach i ponosić opłat pocztowych. Nie musimy nawet ruszać się z kanapy, by zlecić przelew. Jak to możliwe, że po kliknięciu kilku poleceń, pieniądze trafiają do właściwej osoby? Wyjaśniamy.

Przelew bankowy – co to?

Przelew bankowy jest bezgotówkową formą rozliczeń. By mógł zostać zrealizowany, właściciel rachunku musi złożyć odpowiednią dyspozycję. Wówczas bank z jego konta przesyła pieniądze na konto odbiorcy w tym samym (przelew wewnętrzny) lub innym banku (przelew zewnętrzny).

Jakie rodzaje przelewów bankowych wyróżniamy?

Tu będzie kilka wariantów, pierwszy podział to przelewy krajowe i zagraniczne. Przechodząc do przelewów krajowych możemy je podzielić na przelewy wewnętrzne (w ramach jednego banku) i zewnętrzne (transfer pomiędzy bankami). Oprócz tego przelewy krajowe dzielą się na przelewy typu elixir, sorbnet, natychmiastowe, BLIK, polecenia zapłaty czy zlecenia stałe. Każdy z nich opisaliśmy w dalszej części artykułu.

Przechodząc do przelewów zagranicznych, wyróżniamy przelewy SEPA (dla waluty EURO) i SWIFT dla pozostałych walut. Ważna uwaga, przelew zagraniczny to też przelew waluty pomiędzy bankami krajowymi (obowiązują prowizję jak dla przelewu zagranicznego).

Na wstępie opiszemy dwa rodzaje operacji dla osób, które nie mają głowy do dat i często zdarza im się zapomnieć o terminie zapłaty rachunku. Są to wygodne sposoby na terminowe regulowanie należności.

Polecenie zapłaty

Polecenie zapłaty sprawdza się do opłacania powtarzalnych płatności o zmiennej wartości i częstotliwości. Właściciel konta musi zgodzić się, aby wybrany odbiorca mógł obciążać jego rachunek. Wymaga to także poinformowania banku oraz odbiorcy.

Zlecenie stałe

Zlecenie stałe to forma przelewu, którą zazwyczaj wykorzystuje się do opłacania rachunków. Polega na tym, że na wniosek właściciela rachunku, bank cyklicznie (w wyznaczonym dniu), pobiera z konta zleceniodawcy określoną kwotę i przesyła środki do ustalonego odbiorcy.

Jak realizowany jest przelew bankowy? Rodzaje systemów.

To, w jaki sposób i w jakim tempie zostanie zrealizowany przelew, zależy od systemu oraz miejsca do którego jest kierowany transfer. Pieniądze mogą trafić do odbiorcy w ciągu kilku sekund lub kilku dni.

Przelewu krajowe

Tu warto rozróżnić te lokalne i zagraniczne. Istotna uwaga, przelewy krajowe dotyczą jedynie transferu złotówek do instytucji finansowych na terenie naszego kraju. Pewnym wyjątkiem są przelewy wewnętrzne w walucie, które również należy rozpatrywać w perspektywie przelewów krajowych. Szybkość transferu zależy m.in. od systemu i rodzaju operacji, rozróżniamy m.in:

ELIXIR – czyli standardowy przelew

Przelew ELIXIR (Elektroniczna Izba Rozliczeniowa) to elektroniczny system rozliczeń międzybankowych. Umożliwia realizacje zleceń wyłącznie w polskich złotych. Został stworzony przez Krajową Izbę Rozliczeniową i wprowadzony w 1994 roku. Dzięki niemu informacje mogą być sprawnie przesyłane pomiędzy bankami. Wszystkie dane szyfrowane są elektronicznym podpisem Szafir, co gwarantuje ich bezpieczeństwo.

Dyspozycje za pośrednictwem tego systemu można składać przez cały rok niezależnie od pory dnia, jednak są one rozliczane wyłącznie w dni robocze podczas trzech rozliczeniowych sesji Elixir (porannych, popołudniowych, wieczornych). Warto dodać, że 24 i 31 grudnia mają miejsce tylko dwie pierwsze sesje.

Kiedy wysyłamy przelew, nie od razu rusza on w drogę do odbiorcy. Musi najpierw poczekać (razem z wszystkimi dyspozycjami złożonymi przez innych użytkowników danego banku) na najbliższą sesję wychodzącą. Następnie odpowiedni komunikat trafia do KIR, która ustala wzajemne zobowiązania pomiędzy bankami i dokonuje rozliczenia (ostateczny rozrachunek odbywa się w systemie NBP). Dopiero po przejściu przez sesję przychodzącą w banku odbiorcy, pieniądze lądują na wyznaczonym koncie.

Czas realizacji takiego zlecenia to najczęściej kilka godzin (minimum 2h). Zdarza się jednak, że może to potrwać nawet kilka dni. Jeśli dyspozycję złożymy w piątek wieczorem lub w dzień świąteczny, środki znajdą się na koncie odbiorcy dopiero w najbliższym dniu roboczym.

Wyjątkiem są przelewy wewnętrzne, czyli takie, które są przesyłane pomiędzy rachunkami w tym samym banku. Działają niezależnie od dnia tygodnia i godziny zlecenia. Pieniądze trafiają do beneficjenta w ciągu kilku minut.

SORBNET – do rozliczeń wysokokwotowych

Przelew SORBNET (System Obsługi Rachunków Bankowych) to system uruchomiony (w 1996 r.) i obsługiwany przez Narodowy Bank Polski. Służy przede wszystkim do przesyłania wysokich kwot w polskich złotych.

Zlecenia są rozliczane w czasie rzeczywistym. Oznacza to, że w ciągu dnia każdy pojedynczy przelew jest realizowany na bieżąco (zazwyczaj do godziny). Nie ma konieczności czekania na sesję.

W przeciwieństwie do systemu Elixir, przelewy SORBNET nie są darmowe. W zależności od banku oraz typu konta ich koszt może wahać się w przedziale 10-40 zł. Co Ciekawe, przelewy powyżej 1 mln zł są zawsze realizowane w tym systemie.

Express Elixir i BlueCash –do realizacji przelewów ekspresowych

Wybór systemu ELIXIR, kiedy mamy do wykonania „przelew na wczoraj”, nie będzie dobrym pomysłem. Oczywiście jest szansa, że pieniądze dotrą nawet w ciągu godziny. Jednak musi zgrać się kilka czynników.

Pamiętajmy, że oba systemy funkcjonują jedynie w dni robocze i to w określonych ramach czasowych. Może okazać się, że przelew wysłany w piątek rano, dotrze dopiero w poniedziałek. Nie mamy pewności, czy zgrają się sesje Elixir w bankach, które biorą udział w realizacji zlecenia.

Pewniejszym wyborem byłby system SORBNET, bo działa w czasie rzeczywistym. Jest szybszy, ale i droższy, dlatego jego użycie nie zawsze będzie opłacalne.

Jak uratować się przed odsetkami, kiedy zapomnieliśmy, np. o racie kredytu? W takiej sytuacji najlepiej sprawdzą się przelewy natychmiastowe. Dla transakcji w polskich złotych mamy do dyspozycji:

• system Express Elixir;
• system BlueCash.

Express Elixir

To system bezpośrednich przelewów natychmiastowych nadzorowany przez Krajową Izbę Rozliczeniową. Funkcjonuje od 2012 roku. Omija międzybankowe sesje Elixir. Dzięki temu niezależnie od dnia i godziny złożenia dyspozycji środki trafią na konto odbiorcy w ciągu kilku minut.

Warto wiedzieć, że jednym przelewem Express Elixir można przelać maksymalnie 100 tys. zł. Należy dodać, że poszczególne banki mogą narzucać także własne limity, np. w PKO BP jednorazowo wyślemy tylko 3 tys. zł.

KIR nie pobiera żadnych opłat za korzystanie z systemu. Jednak nie oznacza to, że przelewy natychmiastowe są zawsze bezpłatne. Musimy liczyć się z tym, że banki mogą oczekiwać prowizji za udostępnienie takiej usługi. Zazwyczaj to koszt ok. 5 zł. Obecnie w naszym rankingu kont osobistych tylko Santander Bank Polska oraz Citi Handlowy (4 przelewy/m-c) oferuje darmowe przelewy natychmiastowe swoim klientom.

Przelewy Express Elixir mogą być realizowane jedynie pomiędzy uczestnikami tego systemu.

BlueCash

System BlueCash jest obsługiwany przez prywatną firmę – Blue Media. Opiera się na obsłudze przelewu zewnętrznego za pomocą dwóch przelewów wewnętrznych.

Przelewy wewnątrzbankowe są obsługiwane w czasie rzeczywistym, a pieniądze trafiają na konto niemal natychmiast. Nie ma znaczenia, w jakim dniu tygodnia i o jakiej porze złożono dyspozycję.

Firma Blue Media wykorzystuje właśnie ten mechanizm. Posiada rachunki w różnych bankach w Polsce. Dzięki temu, kiedy wysyłamy przelew z banku A do banku B, środki trafiają najpierw na konto operacyjne Blue Media w banku A. Następnie z konta Blue Media w banku B są wysyłane do odbiorcy, czyli banku B. Wszystko odbywa się automatycznie, a cały proces trwa zazwyczaj kilkanaście sekund.

Maksymalna kwota, jaką prześlemy pojedynczym przelewem BlueCash to 20 tys. zł. Należy także uwzględnić, że wewnętrzne ograniczenia banków mogą być niższe. W niektórych instytucjach oprócz limitów kwotowych obowiązują także ilościowe.

Tak, jak w przypadku systemu Express Elixir, w zależności od banku może czekać nas dodatkowa opłata za skorzystanie z trybu ekspresowego (ok. 5 zł).

Przelew BLIK

Ostatni na naszej liście jest przelew BLIK. To dedykowany system do natychmiastowego przelewu pieniędzy przy wykorzystaniu identyfikacji odbiorcy na podstawie numeru telefonu. W ten sposób przelejemy zazwyczaj kwoty do kilku tysięcy złotych. Dużym plusem jest domowość tej operacji w wielu bankach komercyjnych.

Przelewy zagraniczne

Są one używane do wysyłania pieniędzy w walucie obcej pomiędzy bankami. Tu ważna uwaga, przelew z jednego banku do innego, wykonany w walucie jest traktowany jak przelew zagraniczny. Przykładowo wysyłka EURO z konta w PKO BP na konto w mBanku to przelew zagraniczny, chociaż jest realizowany miedzy instytucjami krajowymi. Co gorsze, w przypadku transferu USD pomiędzy 2 polskimi bankami musimy się liczyć z wysoką prowizją oraz dłuższym czasem oczekiwania. Droga jaka muszą przebyć pieniądze jest niezwykle ciekawa, ponieważ bank w Polsce wysyła środki do banku pośredniczącego w USA, następnie ten wysyła pieniądze z powrotem do banku w Polsce (po drodze może być 1 lub więcej banków pośredniczących).

SEPA – dla przelewów europejskich

System SEPA, czyli Single Euro Payments Area, co w tłumaczeniu na polski oznacza Jednolity Obszar Płatniczy w Euro, obsługuje jedynie przelewy SEPA wykonane w euro. Dodatkowym ograniczeniem jest terytorium. Umożliwia transfer środków wyłącznie do państw członkowskich UE oraz kilku innych krajów (Monako, Wielka Brytania, Norwegia, Szwajcaria, Islandia, San Marino, Liechtenstein, Andora).

Czas realizacji takiego zlecenia to zazwyczaj jeden dzień roboczy, a jego koszt uzależniony jest od banku, w którym mamy konto (0-10 zł).

SWIFT – dla przelewów zagranicznych

SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication)to zarówno stowarzyszenie instytucji finansowych z całego świata, jak i system, który pozwala na wymianę informacji między państwami.

System SWIFT umożliwia zlecanie przelewów zagranicznych. Mogą je wykonywać wszyscy – nie tylko osoby prawne i organizacje, ale także osoby fizyczne. W przeciwieństwie do przelewu SEPA, SWIFT nie ma ograniczeń terytorialnych. Dyspozycje można składać w dowolnej walucie i kierować je do różnych zakątków świata.

By nadać przelew SWIFT, oprócz typowych danych potrzebnych przy każdym przelewie, należy dodatkowo podać kod BIC/SWIFT banku odbiorcy. Numer rachunku trzeba podać w formacie IBAN.

Niestety, tego typu operacje nie należą do najtańszych. Możemy zapłacić kilkadziesiąt lub nawet kilkaset złotych. Na ostateczną sumę wpływają koszty przewalutowania oraz prowizja banku, która jest zależna od wartości transakcji.

Warto dodać, że nie zawsze to nadawca płaci za wszystko. W formularzu musimy zaznaczyć, kto ma pokryć koszty:

• OUR – nadawca;
• BEN – odbiorca;
• SHA –dzielone między nadawcę i odbiorę.

Przelewy w wybranych bankach

To jak wykonać każdy z powyższych transferów, jakie są koszty takiej operacji czy sposoby realizwacji dokładnie opisaliśmy w dedykowanych poradnikach. Sprawdź jak to wygląda w twoim banku w przypadku operacji krajowych:

• Przelew krajowe mBank
• Pekao przelewy
• Rodzaje przelewów w PKO BP
• ING Bank Śląski przelewy
• BNP Paribas przelewy
• Millennium rodzaje przelewów
• Przelewy w Santander Banku
• Rodzaje przelewów krajowych w Alior Banku

Dodatkowo przygotowaliśmy poradniki o transferach zagranicznych:

• Przelew zagraniczne mBank
• Pekao SWIFT i SEPA
• Przelewy walutowe w PKO BP
• ING Bank Śląski przelewy zagraniczne
• finhack.pl/przelew-zagraniczny-w-bnp-paribas/
• Millennium rodzaje przelewów walutowych
• Przelewy SWIFT i Sepa w Santander Banku
• Rodzaje przelewów zagranicznych w Alior Banku

Popularne pytania w temacie przelewów