Jak sprzedać udziały w spółce z o.o.?

Jak sprzedać udziały w spółce z o.o.?

W spółkach kapitałowych (sp. z o. o. i spółka akcyjna) kapitał zakładowy jest podzielony odpowiednio na udziały bądź akcje. Sama umowa spółki może zawierać zapisy związane z ewentualną sprzedażą czy zakupem akcji/udziałów. Przykładowo zbycie udziału może wymagać zgody samej spółki lub wybrany kupujący musi posiadać odpowiednie kompetencje. W przypadku samego procesu, dla spółek zakładanych online (poprzez portal S24), procedura zbycia udziałów czy zmiany umowy może odbywać się całkowicie online. Dla spółek założonych tradycyjnie, niezbędną będzie wizyta u notariusza, po której wszystkie dokumenty będziemy musieli złożyć online na Portalu Rejestrów Sądowych. W naszym wpisie dowiesz się właśnie: Jak sprzedać udziały w spółce z o.o?

Jeśli interesuję was praktyczny poradnik, jak krok po kroku sprzedać udziały w spółce z o. o. przez S24 polecamy przeczytanie naszego poradnika. W poniższym wpisie będziemy poruszać aspekt teoretyczny.

Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. – podstawowe informacje

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma wiele zalet. Jedną z nich jest możliwość łatwego zbycia udziałów, co oznacza, że do spółki może dołączyć nowy wspólnik lub „wyjść” z inwestycji obecny partner. Samo zbycie udziałów nie ma wpływu na funkcjonowanie spółki, która cały czas reprezentowana jest przez zarząd i ewentualnie kontrolowana przez radę nadzorczą.

Poniżej trochę czystej teorii, zgodnie z art.180 kodeksu spółek handlowych:

„par. 1. Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

par. 2. W przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zbycie przez wspólnika udziałów jest możliwe również przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym”.

Co do zasady, im większy udział posiada wspólnik, tym większy wpływ może mieć na działalność firmy (w przypadku braku uprzywilejowania co do głosów przypadających na udziały).

Sprzedaż spółki z o.o

Jak sprzedać udziały w spółce lub cała spółkę? Na co należy zwrócić uwagę? Przeważnie umowa spółki w zakresie dotyczącym zbycia udziałów powinna zawierać następujące zapisy:

• zgodę spółki na zbycie udziałów (opcjonalne)
• zgodę zgromadzenia wspólników na zbycie udziałów (opcjonalne)
• prawo pierwszeństwa nabycia udziałów (opcjonalne)
• prawo pierwokupu udziałów (opcjonalne)

Oczywiście umowa spółki może, ale nie musi zawierać obostrzeń dotyczących sprzedaży udziałów. W praktyce w danej umowie może się znaleźć tylko jeden z powyższych zapisów lub wszystkie z nich. Każde z tych obostrzeń należy zaadresować w odpowiedni sposób, poprzez uzyskanie odpowiednich zgód czy uchwały.

Co należy rozumieć przez udział w spółce?

Udział jest to określona w ułamku lub przez wskazanie wartości, część kapitału zakładowego o określonej wysokości jaka została przypisana udziałowi w umowie. Minimalna wartość jednego udziału została określona na co najmniej 50 zł (art. 154 ust. 2 Kodeksu spółek handlowych). Udział to także prawa i obowiązki wspólnika w spółce. Wspólnik ma prawo dowolnie dysponować wniesionymi udziałami i zbywać je zgodnie z zasadami ustalonymi w przepisach prawa i w umowie spółki.

Sprzedaż udziałów w spółce z o.o., a umowa

Zbycie udziałów lub ich części powinno odbyć się w formie pisemnej zawierającej podpisy poświadczone notarialnie. Jeżeli taka forma nie zostanie zachowana, to umowa nie będzie ważna.

W przypadku kiedy umowa spółki została zawarta z wykorzystaniem wzorca umowy za pośrednictwem systemu S24 i nie były dokonywane późniejsze zmiany u notariusza. Dopuszczalna jest sprzedaż udziałów z wykorzystaniem systemu S24 (bez wizyty u notariusza). Wybór formy sprzedaży udziałów czy całej spółki należy do stron (forma pisemna – notariusz lub system S24). Umowa sprzedaży dokonana za pośrednictwem systemu S24 wymaga podpisu sprzedającego i kupującego podpisem kwalifikowanym lub Profilem Zaufanym ePUAP. Cały proces sprzedaży/kupna udziałów odbywa się w 100% online.

Przed sprzedażą udziałów warto sprawdzić jaki zapis w tym zakresie zawiera umowa spółki. Na przykład zgodnie z umową obecni wspólnicy mogą mieć prawo pierwokupu lub prawo pierwszeństwa do udziałów. Innym spotykanym zapisem jest zapis umożliwiający sprzedaż udziałów dopiero po otrzymaniu na taką czynność zgody spółki lub zgromadzenia wspólników. Ograniczenia mogą też mieć inny charakter. Na wszystkie powyższe okoliczności należy przyszykować odpowiednie dokumenty np. uchwałę wspólników czy zgodę spółki.

Zbycie udziałów nie ma wpływu na dalsze funkcjonowanie spółki, która w tej sytuacji funkcjonuje normalnie. Nie wymagana jest też zmiana umowy spółki. Operacja zbycia udziałów powoduje zastąpienie dotychczasowego wspólnika, nowym. Sprzedaż udziałów jest skuteczna już w dniu podpisania umowy sprzedaży, chyba, że umowa stanowi inaczej.

Oczywiście w jednym procesie możemy sprzedać udziały, zmienić zarząd, zmienić siedzibę/adres spółki, czy zmienić nazwę spółki. Robiąc to na jednym wniosku, tylko raz poniesiemy opłatę za wpis.

Zbycie udziałów, a ograniczenia wynikające z umowy spółki

Ograniczenia dotyczące sprzedaży udziałów w spółce z o. o. mogą być zawarte w umowie spółki. Sprzedaż może być ograniczona na wiele sposobów, np:

• ograniczenie nabywcy (posiadanie odpowiednich kwalifikacji, umiejętności, wykonywanego zawodu)
• uzyskania zezwolenia od odpowiedniej osoby, jak np. przez wspólnika, czy innej osoby trzeciej, a także od organu jakim jest rada nadzorcza, zgromadzenie wspólników, czy zarząd spółki
• uzależnienia możliwości sprzedaży udziału od upływu określonego terminu, czy spełnienia określonego warunku
• prawa pierwszeństwa lub pierwokupu.

Ograniczenia w sprzedaży udziałów w spółce z o. o. zostały wprowadzone między innymi przez niektóre przepisy szczególne, jak np.: sprzedaż udziałów w spółce, która jest właścicielem nieruchomości na rzecz osoby będącej cudzoziemcem. Niektóre ograniczenia sprzedaży udziałów, zwłaszcza w przypadku dużych spółek ze sporym udziałem w rynku mogą wynikać z przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (prawo antymonopolowe itp.).

Czy spółka musi wyrazić zgodę na sprzedaż udziałów?

W przepisach dotyczących sprzedaży udziałów w spółce, nie ma wzmianki, że spółka musi wyrazić zgodę na zbycie udziałów. Jednak dość często stosowaną praktyką jest zawarcie przez wspólników w umowie spółki zapisu mówiącego, że spółka musi wyrazić zgodę na sprzedaż udziałów. Sposób wyrażania zgody może być dowolny. Jeżeli jednak spółka nie określi w jaki sposób zgoda ma zostać udzielona, to zgodę najczęściej przekazuje zarząd w formie pisemnej.

W przypadku, gdyby zarząd odmówił wydania zgody, to wspólnik sprzedający udziały może zwrócić się o wydanie przymusowej zgody na ich zbycie do sądu rejestrowego KRS. Powinien wykazać, że istnieją ważne powody, dla których musi dokonać sprzedaży.

Sprzedaż udziałów – powiadomienie spółki

Jeżeli dojdzie do zbycia udziałów, to wspólnik musi powiadomić spółkę o sprzedaży, a właściwie jej zarząd. Do zawiadomienia powinien dołączyć umowę sprzedaży udziałów. Po uzyskaniu informacji zarząd dokonuje zmian w księdze udziałów, a następnie zmienia zapisy w KRS-ie.

Obowiązujące przepisy w zakresie sprzedaży udziałów

Pomimo, że umowa spółki może zawierać różne ograniczenia związane między innymi z zagadnieniem dotyczącym zbywalności udziałów, to przedsiębiorcy i tak zobowiązani są do stosowania się do obowiązujących przepisów. Poniższe czynności wymagają:

1. zawarcia umowy sprzedaży udziałów – umowa sprzedaży udziałów powinna zostać zawarta w formie pisemnej i powinna zawierać podpisy poświadczone notarialnie. Umowa, jak i sprzedaż udziałów mogą być dokonane również za pośrednictwem systemu teleinformatycznego S24 (dla spółek otwieranych przez s24 zgodnie ze wzorcem takich umów)
2. zawiadomienie spółki o sprzedaży udziałów – po dokonaniu faktycznych czynności, należy powiadomić o tym zdarzeniu spółkę, zarząd poprzez przesłanie kopii umowy sprzedaży.
3. zmiana wpisu w księdze udziałów – zarząd ma obowiązek po uzyskaniu informacji o zmianie wspólnika i zbyciu udziałów na jego rzecz, nanieść poprawne zapisy do księgi udziałów
4. wniosek do KRS – po zmianie wspólnika zarząd ma obowiązek złożyć wniosek do KRS-u o wpisanie zmian
5. podatek PCC – nabywca udziałów w ciągu 14 dni od dnia zawarcia umowy sprzedaży powinien zapłacić podatek od czynności cywilno-prawnych (PCC) w wysokości 1% od kwoty sprzedaży udziałów
6. podatek dochodowy – obowiązkiem sprzedawcy udziałów jest sprawdzenie, czy nie musi zapłacić podatku dochodowego od sprzedaży
7. aktualizacja w CRBR – czasami zmiana wspólników i zmiana w udziałach będzie wymagała dokonania aktualizacji zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.

Sprzedaż udziałów – obowiązki byłego wspólnika

Po sprzedaży udziałów, osoba będąca już byłym wspólnikiem może być zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego. Opodatkowaniu podlega kwota uzyskana przez sprzedającego pomniejszona o koszty zakupu udziałów. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku sprzedaży udziałów np. powyżej ceny nominalnej.

Sprzedaż udziałów – obowiązki nowego wspólnika

Wspólnik, który nabył udziały musi zawiadomić zarząd spółki o ich nabyciu i przedłożyć umowę sprzedaży udziałów. Będzie to dla zarządu podstawą dokonania aktualizacji w księdze udziałów. Drugą czynnością jaką powinien dokonać jest złożenie do urzędu skarbowego deklaracji PCC-3 oraz zapłata podatku PCC w wysokości 1% w terminie 14 dni licząc od dnia podpisania umowy o zbyciu udziałów.

Sprzedaż udziałów – obowiązki zarządu

Zarząd spółki po otrzymaniu informacji o sprzedaży udziałów powinien dokonać aktualizacji księgi udziałów. Jeżeli spółka nie ma założonej księgi, bo tak też może się zdarzyć, to powinna ją założyć. Następnie musi złożyć do KRS-u wniosek o dokonanie wpisu zmian. W niektórych przypadkach wystarczy samo złożenie aktualnej listy wspólników podpisanej przez cały zarząd. Czasami potrzebna będzie również aktualizacja w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych.

Zarząd ma 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia na dokonanie wymaganych aktualizacji.

Sposoby zbycia udziałów w spółce

Sprzedaż udziałów w spółce może mieć formę:

• sprzedaży
• darowizny
• zamiany
• innej umowy nienazwanej o takim samym skutku.

Czynność zbycia udziałów jest czynnością prawną zachodzącą pomiędzy zbywcą, a nabywcą. W niektórych sytuacjach, jak: nabycie udziałów w celu umorzenia lub nabycia w ramach postępowania egzekucyjnego, spółka może występować jako nabywca udziałów.

Sprzedaż udziałów – skład zarządu spółki

Ewentualne zmiany w zarządzie związane z nowym wspólnikiem mogą nastąpić w dowolnym momencie. Jeżeli wspólnik jednocześnie pełni funkcję członka zarządu, to w przypadku zbycia udziałów nie musi automatycznie utracić funkcji w zarządzie. Dopiero zgromadzenie wspólników w nowym składzie ma prawo powołać nowy zarząd. Ustępujący wspólnik ma prawo zrzec się funkcji w zarządzie jeżeli nie chce jej wykonywać zwołania nowego zgromadzenie wspólników.

W przypadku s24 przeprowadzenie procedury sprzedaży udziałów, zmiany umowy (np. nazwy spółki, siedziby itp.), zmiany zarządu może odbyć się na jednym wniosku – co opisaliśmy w praktycznym poradniku. Ważne aby odpowiednie dokumenty zostały stworzone chronologicznie i były podpisane przez odpowiednie osoby: nowych wspólników, nowy zarząd itp.

Sprzedaż udziałów – a konto dla spółki z o.o.

Zakup spółki dla nowych właścicieli jest idealnym momentem do ewentualnej zmiany konta firmowego. Warto zweryfikować, ile kosztuje obecnie posiadany rachunek bankowy i jakie funkcje oferuję. Miesięczny koszt prowadzenia tego typu ROR to zwykle od kilkudziesięciu do nawet kilkuset złotych. Specjalnie dla naszych czytelników zweryfikowaliśmy ofertę wszystkich banków komercyjnych i opisaliśmy je w naszym rankingu kont bankowych dla spółek z o.o. Warto przeczytać ten artykuł, ponieważ znaleźliśmy kilka ciekawych propozycji. Jednocześnie zalecamy uwagę przy przeglądaniu ogólnodostepnych rankingów kont firmowych, ponieważ w 95% przypadków oferty dla spółek z o.o. są przemieszane z ofertami dla spółek cywilnych/jawnych czy JDG. W tym przypadku nie ma możliwości założenia tych kont przez spółkę z o.o.

Jak sprzedać udziały w spółce z o.o. – podsumowanie

Jeżeli spółka była zakładana zgodnie ze wzorcem umowy s24, najlepiej skorzystać z portalu s24, tym samym unikniemy wizyty u notariusza. Po zakupie spółki, warto od razu wedle potrzeby zmienić zarząd, siedzibę spółki czy nazwę. Należy sprawdzić czy obecne konto odpowiada naszym potrzebom i koszt jego prowadzenia jest adekwatny. W razie potrzeby polecamy korzystanie z dedykowanego rankingu kont firmowych, w celu wybrania najbardziej odpowiedniej opcji (zakładka ranking kont dla spółek).

FAQ oraz pytania do eksperta!