Obowiązek rejestracji podatek VAT – kogo dotyczy?

Obowiązek rejestracji do VAT-u – kogo dotyczy?

Rozpoczęcie działalności gospodarczej to duże wyzwanie, mnogość przepisów, szereg danin publicznych w tym ZUS czy podatki. Trzeba podjąć kilka ważnych decyzji, które wymagają sporej wiedzy na temat obowiązujących w Polsce przepisów prawa. Jedną z takich kwestii jest VAT, czyli podatek od towarów i usług. Czy trzeba rejestrować się jako podatnik VAT? Kiedy można skorzystać ze zwolnienia? Czy spółka musi być podatnikiem VAT? Sprawdzamy

Podatek VAT – na czym to polega?

Przedsiębiorcy zarejestrowani jako podatnicy VAT, w obrocie gospodarczym operują na kwotach netto, bo ta wartość na dobrą sprawę pozostaję w kieszeni. Nadwyżkę podatku VAT należy odprowadzić do urzędu skarbowego Sam podatek VAT nie stanowi przychodu przedsiębiorcy. Najczęściej VAT-owcami są firmy, które podejmują współpracę z innymi firmami. Podatek od wystawionych faktur jest nazywany Vat’em należnym.

Jednak w finalnym rozliczeniu z urzędem skarbowym, przedsiębiorca zapłacić tylko część VAT należnego, ponieważ od tej kwoty może obliczyć VAT naliczony. Czym jest Vat Naliczony? To wartość podatku VAT z faktur, które płaci przedsiębiorca. Mogą to być faktury za zakup towaru czy usług.

Wykonując powyższe działanie poznajemy kwotę należną fiskusowi. To tylko przedstawienie podstawowego założenia dotyczącego tego podatku. Przykładowo może zdążyć się sytuacja, gdzie VATu naliczonego jest więcej od tego należnego i powstaje nadwyżka. W tym scenariuszu przedsiębiorca może wystąpić o zwrot lub rozliczyć nadwyżkę w kolejnych okresach.

Oczywiście powyższe dotyczy jedynie czynnych podatników VAT, firma może być zwolniona z tego obowiązku, dzieki podmiotowemu lub przedmiotowemu zwolnieniu.

Obowiązek rejestracji do vat – jaka działaność?

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega każda działalność polegająca na odpłatnej dostawie towarów oraz odpłatnemu świadczeniu usług na terytorium Polski. Oprócz tego opodatkowaniu VAT-em podlega eksport i import towarów na terytorium Polski, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, a także wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Istnieją zwolnienia z konieczności rejestracji podatku VAT, ale są działalności, dla których obowiązek rejestracji jako podatnik VAT jest bezwzględny i nie podlegają one żadnym zwolnieniom. Bez względu na wysokość obrotów, bezwzględny obowiązek rejestracji jako podatnicy VAT, mają firmy z siedzibami poza terytorium Polski oraz firmy prowadzące działalność w zakresie:

• handlu internetowego w zakresie sprzedaż preparatów kosmetycznych, toaletowych, urządzeń elektronicznych oraz elektrycznych i nieelektrycznych sprzętów gospodarstwa domowego oraz maszyn i urządzeń niesklasyfikowanych nigdzie;
• sprzedaży zarówno hurtowych, jak i detalicznych części samochodowych i motocyklowych;
• usługi prawnicze, doradcze, jubilerskie, factoringu i ściągania długów;
• sprzedaż wyrobów z metali szlachetnych, towarów opodatkowanych akcyzą poza tytoniem i energią elektryczną), budynków i terenów budowlanych oraz nowych środków transportu;

Zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe od podatku VAT

Ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia z opłacania podatku VAT przede wszystkim mniejszych przedsiębiorców. Zwolnieni ustawowo są ci przedsiębiorcy, których wartość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 200 000 zł. Jeśli działalność została rozpoczęta w trakcie roku, limit ten stosowany jest proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności w roku podatkowym. Niestety wymienione w poprzednim akapicie działalności nie podlegają zwolnieniu nawet jeśli nie przekraczają tego limitu sprzedaży. Jest to tak zwane zwolnienie podmiotowe.

Istnieje jednak jeszcze jeden rodzaj zwolnienia, a mianowicie przedmiotowe. Ustawodawca przewidział zwolnienie z opłacania podatku VAT dla niektórych branż bez względu na rodzaj świadczonych usług. Zwolnienie to obejmuje konkretne przedmioty działalności. Podlegają mu następujące działalności:

• żywność – dostawa gotowych posiłków oraz dostawa produktów rolnych z własnej działalności rolniczej przez rolnika ryczałtowego lub świadczenie usług rolniczych przez takiego rolnika;
• działalność charytatywna – dostawa darowizn oraz udzielanie licencji bądź upoważnienia do korzystania z licencji i przeniesienie autorskiego prawa majątkowego;
• usługi pocztowe;
• usługi finansowe – wszelkie transakcje oraz pośrednictwa w transakcjach walutowych, banknotami i monetami niebędącymi numizmatami kolekcjonerskimi, usługi ubezpieczeniowe, usługi udzielania kredytów lub pożyczek i zarządzanie udzielanymi kredytami i pożyczkami wraz z pośrednictwem, usługi w zakresie wszelkich poręczeń i zabezpieczeń transakcji finansowych oraz wszelkie usługi bankowe;
• zdrowie – usługi opieki medycznej przez lekarzy, dentystów, pielęgniarki, położnej czy psychologa, usługi techników dentystycznych, transport sanitarny, usługi pomocy społecznej i przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz usługi opieki nad niepełnosprawnymi czy chorymi;
• nauczanie – usługi w zakresie opieki nad dziećmi, prywatne nauczanie na poziomie przedszkolnym, szkoły podstawowej, średniej świadczone przez nauczycieli, nauczanie języków obcych, kształcenie lub przekwalifikowanie zawodowe, usługi kościołów oraz związków wyznaniowych oraz organizacji politycznych, związkowych, patriotycznych, filantropijnych czy obywatelskich;
• sport, kultura i sztuka – usługi świadczone przez kluby sportowe, związki sportowe, usługi kulturalne świadczone przez osoby publiczne, artystów, indywidualnych twórców z wyjątkiem usług filmowych, usługi związane z zadaniami radiofonii i telewizji;
• usługi mieszkaniowe – zakwaterowanie uczniów i wychowanków szkół i uczelni wyższych (internaty, akademiki) oraz dzierżawa lub wynajem nieruchomości mieszkalnych lub części nieruchomości wyłącznie na cale mieszkalne, na własny rachunek;

Jak zarejestrować się do VAT?

Celem rejestracji do podatku Vat należy złożyć druk VAT-R, gdzie możemy wybrać rejestrację jako czynny podatki VAT lub zadeklarować zwolnienie podmiotowe z podatku (W tym scenariuszu możemy, ale nie musimy zakładać deklaracji na druku VAT-R).

Kiedy należy dokonać rejestracji do podatku VAT?

Jeśli nie jest to nasz wybór, tylko obowiązek. Rejestracji jako czynny podatnik VAT należy dokonać na dzień przed dokonaniem pierwszej sprzedaży objętej VAT lub na dzień przed utratą zwolnienia podmiotowego (przekroczenie progu przychodów 200 tys zł). Na dobrą sprawę musimy się tak zarejestrować, by pierwsza sprzedaż objęta VAT nastąpiła już po naszej rejestracji i złożeniu druku VAT-R. Nie jest istotne z jakiej przyczyny będzie to rejestracja.

Zasady rozliczania podatku VAT

Samo odprowadzenie podatku VAT to nie wszystko. Trzeba się jeszcze z tego rozliczać z fiskusem. Przede wszystkim należy więc pamiętać o wybraniu odpowiedniej stawki podatku VAT oraz prawidłowym udokumentowaniu dokonywanej sprzedaży.

Jakie stawki VAT obowiązują w naszym kraju? Najczęściej jest to 23%  – to stawka podstawowa stosowania przy sprzedaży towarów i usług na terenie Polski i eksporcie towarów (przy braku dokumentu celnego wywozu z terenu kraju). Oprócz podstawowej stawki istnieją również stawki obniżone w wysokości 8 i 5%. Poza tym są jeszcze stawki zryczałtowanego podatku: 7% w przypadku zwrotu dla rolników ryczałtowych kwoty podatku VAT przy sprzedaży innym podatników VAT produktów rolnych oraz 4% dla przedsiębiorców świadczących usługi taksówkarskie i 0% stosowane przy WDT, eksporcie towarów oraz w szczególnych przypadkach określanych przez ustawę o VAT obejmujących dostawę towarów i świadczenie usług na terenie Polski.

Każda transakcja sprzedaży musi być udokumentowana fakturą zawierającą wszystkie elementy wskazane w przepisach prawa, a przede wszystkim stawkę VAT i wartość podatku. Faktura jest podstawą do wykazania przez sprzedawcę podatku należnego, a przez kupującego podatku naliczonego. Dokumentować w odpowiedni sposób trzeba również wszystkie wydatki, a przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT ma obowiązek prowadzić również ewidencje w postaci rejestrów zakupu i sprzedaży VAT. To wszystko sprawia, że przedsiębiorca może poprawnie rozliczyć się z urzędem skarbowym.

Jak? Każdego miesiąca lub co kwartał ma obowiązek złożyć do urzędu plik JPK V7M lub JPK V7K, w którym wykazuje podatek naliczony oraz należny w danym okresie. Termin na złożenie pliku jest do 25 dnia miesiąca za poprzedni miesiąc. Podatnik w pliku JPK może wykazać przewyższenie podatku należnego nad naliczonym, co powoduje zobowiązanie do uregulowania przy składaniu deklaracji, obie kwoty równe, co zdarza się bardzo rzadko lub przewyższenie podatku naliczonego nad należnym, dzięki czemu urząd musi zwrócić tę nadwyżkę. Jednak przedsiębiorca może przenieść ją na kolejny okres rozliczeniowy.

VAT – UE i transakcje wewnątrzwspólnotowe

Dziś powszechne są już transakcje pomiędzy firmami z wszystkich krajów członkowskich UE. To efekt otwarcia granic oraz zniesienia wielu uciążliwych obowiązków związanych z eksportem towarów. Zarówno czynni podatnicy VAT, jak i zwolnieni, powinni co do zasady zarejestrować się dla celów VAT – UE i rozliczać je odpowiednio na gruncie podatku VAT. Czynny podatnik VAT ma obowiązek zarejestrować się do VAT – UE przed pierwszą transakcją związaną z WNT, czyli zakupem towarów od unijnego kontrahenta, nabyciem usług świadczonych w siedzibie nabywcy, WDT, czyli sprzedaży towarów kontrahentom unijnym. Podobnie obowiązek rejestracji mają firmy niebędące czynnymi podatnikami VAT. Rejestracja dla celów VAT- UE wiąże się z nadaniem przedsiębiorcy europejskiego NIP-u. Przedsiębiorca, który zarejestruje się jako podatnik VAT – UE jest zobowiązany do składania deklaracji VAT – UE za okres, w którym dokonał nabycia wewnątrzwspólnotowego towarów, dostawy ich lub świadczenia usług dla kontrahentów z UE.

Kwestia rejestracji jako podatnik VAT bądź VAT – UE

Kwestia rejestracji jako podatnik VAT bądź VAT – UE jest kluczową formalnością przy zakładaniu działalności. Przed założeniem firmy warto dokładnie zapoznać się z wszystkimi przepisami prawnymi dotyczącymi podatku VAT oraz zorientować się, czy Twoja działalność nie podlega zwolnieniu z rejestracji i opłacania tego podatku. Ma to bowiem ogromny wpływ na sposoby rozliczania, ceny sprzedawanych towarów i świadczonych usług czy też liczbę obowiązków do wypełnienia. Pamiętaj, że podatek VAT nie jest dla przedsiębiorcy żadnym obciążeniem, bo jest doliczany do faktur sprzedaży dla klientów. Oni go płacą, a przedsiębiorca tylko odprowadza do urzędu i rozlicza w odpowiedni sposób oraz w odpowiednim terminie. Te wszystkie szczegółowe przepisy i związane z nimi obowiązki mogą wydawać się skomplikowane, jednak jeśli zdasz się na księgowość w biurze rachunkowym, oni będą się tym zajmować. Tobie pozostanie tylko wystawianie i dostarczanie im faktur.

Podatek Vat podsumowanie

Pełen zakres informacji dotyczących Vat znajdziemy w ustawie o podatku od towarów i usług. W przypadku wątpliwości warto zasięgnąć porady u zaprzyjaźnionego księgowego lub poleconego doradcy podatkowego. Pamiętajmy nieznajomość prawa nie zwalnia nas z jego przestrzegania. Niestety nasze prawo podatkowe jest jednym z najbardziej skomplikowanych i niejasnych. Warto na przykład wiedzieć, że jeśli wynajmujemy mieszkanie na cele mieszkaniowe, to tego typu przychód obciąża nasz limit zwolnienia podmiotowego z VAT, pomimo tego, że jest to działalność zwolniona przedmiotowe z tego podatku! Tym samym osiągając przychód z działalności gospodarczej w kwocie 140 tys zł i z najmu prywatnego 50 tys zł, nasze wykorzystanie limitu wyniesie 190 tys zł w danym roku. Czym jest przychód a czym dochód wyjaśnialiśmy w osobnym artykule Jeśli rozliczamy podatek VAT, należy posiadać konto firmowe wraz z dedykowanym rachunkiem do split payment.

FAQ

Autor artykułu

Maciek Król

Pozostałe publikacje autora

Ukończył studia w Szkole Głownej Handlowej. Zawodowo związany z branżą farmaceutyczną od strony finansowej. Pasjonat rynków finansowych, giełdy i inwestycji. Z sukcesami pomnaża prywatne środki na Warszawskim Parkiecie. W Finhack'u dba o aspekt merytoryczny artykułów finansowych i pomaga planować przyszłe treści dla naszych czytelników.