Konto socjalne, czyli rachunek bez komornika.

Zgodnie z art. 833 § 6 i 7 Kodeksu postępowania cywilnego komornik nie ma prawa zająć alimentów, zasiłku rodzinnego oraz innych świadczeń socjalnych (w tym 500+). Niestety teoria to jedno, a praktyka – drugie. Zdarza się, że bank blokuje cały rachunek. Zanim udowodnimy pochodzenie tych pieniędzy, pozostajemy bez środków do życia. Jak uniknąć takiej sytuacji? Obok konta za granicą, dobrym rozwiązaniem będzie konto socjalne. Jednocześnie warto wziąć pod uwagę fakt, że komornik może zając nie tylko konto bankowe, ale też nieruchomości czy ruchomości. Następnie takie przedmioty/nieruchomości zostaną sprzedane w drodze licytacji komorniczej.

Czym jest konto socjalne?

Konto socjalne (oficjalnie nazywane rachunkiem rodzinnym) zostało wprowadzone 20 sierpnia 2016 r. razem z wejściem w życie ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw.

To szczególny rodzaj rachunku bankowego, który objęty jest wyjątkową ochroną – nie może być zajęty przez komornika. Gromadzone są na nim wyłącznie środki pochodzące ze świadczeń socjalnych, które nie podlegają egzekucji komorniczej. Zaliczamy do nich, m.in.:

• świadczenia i dodatki rodzinne;
• świadczenie 500+;
• zasiłki dla opiekunów;
• świadczenia i dodatki przyznane na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
• dodatki pielęgnacyjne;
• świadczenia pomocy społecznej;
• dodatki porodowe;
• świadczenia wychowawcze;
• dodatki dla sierot zupełnych;
• świadczenia integracyjne;
• świadczenia wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.

Rachunek rodzinny, funkcjonalnością niewiele różni się od zwykłego konta osobistego (np. prezentowanego w rankingu kont osobistych). Umożliwia on wypłatę środków, polecenie przelewów, uruchomienie zleceń stałych, czy płatności przy użyciu karty płatniczej.

Jedyna różnica dotyczy wpłat. Mają prawo dokonywać ich tylko jednostki odpowiedzialne za wypłacanie świadczeń socjalnych. Oznacza to, że na rachunek rodzinny nie mogą wpływać, np. alimenty przesyłane przez partnera, czy nasze wynagrodzenie.

Kto powinien założyć rachunek rodzinny?

Konto socjalne ma prawo założyć każda osoba fizyczna otrzymująca świadczenie socjalne. Tego typu rachunek nie może być prowadzony dla kilku osób i funkcjonować jako konto wspólne.

Rachunek rodzinny w szczególności przyda się tym, którzy obawiają się egzekucji komorniczej. Więcej na ten temat w dalszej części artykułu.

Konto socjalne a komornik

Skoro świadczenia socjalne niepodlegające egzekucji komorniczej już z samej nazwy nie powinny zostać zablokowane przez komornika, to po co komu konto socjalne? Warto wiedzieć, że komornik nie posiada narzędzi umożliwiających zbadanie, skąd pochodzą środki zgromadzone na koncie dłużnika. To bank przed dokonaniem blokady powinien to zweryfikować i poinformować egzekutora o tym, jakie kwoty nie mogą być zajęte.

Niestety, często tak się nie dzieje. Bank patrzy jedynie na wysokość salda, pozostawia kwotę wolną od zajęcia, a resztę oddaje w ręce komornika.

Rachunek rodzinny powstał właśnie po to, by chronić dłużników przed tego typu praktykami. Komornik może zająć nawet cały nasz majątek, jednak nie ma dostępu do środków zgromadzonych na koncie socjalnym. Co ciekawe środki poza kontem socjalnym możemy „chronić”, poprzez założenia rachunku zagranicznego, w tym przypadku działa to nieco inaczej o czym pisaliśmy w artykule konto za granicą a komornik.

Ile kosztuje konto socjalne?

Prowadzenie konta socjalnego jest całkowicie darmowe (dotyczy to także karty płatniczej i wypłat z bankomatów). Przeczytamy o tym, m.in. w art. 52a § 1 ustawy Prawo bankowe:

Otwarcie i prowadzenie rachunku rodzinnego oraz wypłaty z tego rachunku w banku, w którym rachunek jest prowadzony, są wolne od jakichkolwiek opłat i prowizji. Bank nie pobiera opłat i prowizji za wydanie instrumentu płatniczego do rachunku rodzinnego, jego miesięczne utrzymanie oraz wypłaty z wykorzystaniem tego instrumentu przy użyciu bankomatów tego banku.

W przypadku wypłat mówimy o bankomatach własnych. Dlatego warto wybrać największą instytucje (największe banki w Polsce).

Które banki oferują konto socjalne?

Banki i SKOK-i mogą, ale nie muszą wprowadzać do swojej oferty rachunku rodzinnego. Niestety większość banków komercyjnych nie udostępnia swoim klientom takiego produktu. Być może wynika to z faktu, że konto socjalne musi być zwolnione z wszelkich opłat i prowizji. Prowadzenie takiego rachunku generuje więcej obowiązków niż korzyści i po prostu nie jest opłacalne.

Choć rachunek rodzinny funkcjonuje od 2016 roku, wciąż niewiele osób o nim wie. Przekłada się to zatem na niewielkie zainteresowanie tym produktem zarówno banków, jak i klientów.

Do 18 marca 2022 roku założenie rachunku rodzinnego było możliwe w Banku Pocztowym. Obecnie znajduje się on wyłącznie w ofercie banków spółdzielczych, m.in. w:

• SBR Banku;
• Banku Spółdzielczym w Będzinie;
• Małopolskim Banku Spółdzielczym;
• Banku Spółdzielczym w Słomnikach;
• Bałtyckim Banku Spółdzielczym;
• Bank Spółdzielczy w Leśnicy (Rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy świadczeń socjalnych).

Jak założyć konto socjalne?

Konta socjalnego nie założymy, wchodząc z marszu do banku. Musimy się do tego przygotować, tj. pozyskać zaświadczenia z wszystkich jednostek wypłacających nam świadczenia oraz numery rachunków bankowych tych instytucji.

Z wymaganymi dokumentami oraz dowodem osobistym należy udać się do placówki i podpisać umowę.

Pamiętajmy, że jeśli toczy się przeciwko nam postępowanie egzekucyjne, musimy zgłosić komornikowi fakt posiadania każdego nowego konta – również rachunku rodzinnego. W tym celu należy wysłać do egzekutora pismo zawierające:

• numer konta socjalnego;
• dane banku prowadzącego konto socjalne;
• dane dłużnika (adres, imię i nazwisko);
• informacje o świadczeniach niepodlegających egzekucji komorniczej, które będą wpływać na wskazany rachunek.

Czy warto posiadać konto socjalne?

Rachunek rodzinny daje swobodę użytkowania i nic nas nie kosztuje. Nie obciąży więc dodatkowo domowego budżetu. Co dzięki niemu zyskujemy?

Po pierwsze – bezpieczeństwo. Mamy pewność, że z dnia na dzień nie zostaniemy pozbawieni przez komornika wszystkich środków do życia. Kwoty pochodzące z otrzymywanych świadczeń będą zawsze do naszej dyspozycji.

Po drugie – oszczędność czasu i nerwów. Nierzadko zdarza się, że komornik zajmuje całe konto osobiste. Udowodnienie, które środki nie powinny być objęte egzekucją, jest często trudne, czasochłonne, a czasem nawet niemożliwe. Posiadając rachunek rodzinny, unikamy tego typu problemów.

Jak widać, konto socjalne ma niemal same zalety. Jedyną trudnością może okazać się dostępność tego typu produktu. Jednak, jeśli obawiamy się egzekucji komorniczej, warto udać się nawet do innego miasta, by je założyć.

FAQ

Autor artykułu

Michał Król

Pozostałe publikacje autora

Z wykształcenia finansista. Posiada wieloletnie doświadczenie w instytucjach finansowych i bankach. Czuwa nad merytorycznymi aspektami artykułów. Potrafi w jasny i prosty sposób wyjaśnić nawet zawiłe aspekty świata finansów. Na bieżąco śledzi nowości w świecie Fintechów i podpowiada jak najlepiej wykorzystywać funkcje poszczególnych z nich. Lubi Podróże, zainteresowany jest światem inwestycji i jest pasjonatem Lotnictwa.