Co to jest SKOK i czym się różni od banku?

Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe, banki spółdzielcze i komercyjne funkcjonują podobnie. W każdym z nich założymy konto, zrobimy przelew, weźmiemy kredyt itp. Być może przeciętny klient, na co dzień, nie dostrzeże różnic między tymi instytucjami. Wyjaśniamy, co warto wiedzieć, zanim rozpoczniemy współpracę ze SKOK-ami. Porównamy, jak wypadają na tle innych podmiotów. Na wstępie warto zaznaczyć, iż jest to bezpośrednia konkurencja dla banków komercyjnych, które prezentujemy w naszym rankingu kont osobistych.

SKOK-i co to i kto może do nich należeć?

SKOK-i, czyli Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe funkcjonują na podstawie ustawy, która mówi, że jej członkiem mogą być osoby fizyczne, które łączą więzy zawodowe lub organizacyjne.

Powyższe założenie ma niewiele wspólnego z rzeczywistością. Tak naprawdę głównymi warunkami członkostwa są: wypełnienie deklaracji członkowskiej i uiszczenie wpisowego (wkładu członkowskiego). Istotne jest także comiesięczne spełnianie warunków, np. dbanie o wpływ na ROR.

W przeciwieństwie do banków komercyjnych, SKOK-i funkcjonują w mniejszych ośrodkach aglomeracyjnych. Starają się (a przynajmniej powinny) angażować w życie lokalnych społeczności.

Jak widać, z nazwy i z założenia SKOK jest spółdzielnią. Oznacza to, że klienci Kasy stają się jej współwłaścicielami. Mogą nimi być osoby fizyczne, także te, prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.

Zgodnie ze zmianami przepisów z 2012 roku, pracę SKOK-ów kontroluje Komisja Nadzoru Finansowego. Od 2013 roku objęte zostały także gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. To bardzo ważna informacja dla klientów. Dzięki temu zgromadzone tam środki do 100 tys. euro są bezpieczne i zostaną zwrócone w przypadku upadłości instytucji.

Co oferują SKOK-i?

Oferta SKOK-ów obejmuje:

• konta osobiste razem z kartami płatniczymi;
• kredyty (m.in. gotówkowe, hipoteczne, konsolidacyjne) i pożyczki;
• ubezpieczenia;
• lokaty terminowe;
• fundusze inwestycyjne;
• przeprowadzanie rozliczeń finansowych (na zlecenie członków).

Co ciekawe, klienci, którzy posiadają określoną ilość udziałów, mogą liczyć na produkty kredytowe na preferencyjnych warunkach.

Jak stać się członkiem SKOK-u i ile to kosztuje?

By zapisać się do SKOK-u, należy udać się osobiście do wybranej placówki, okazać dowód tożsamości, następnie złożyć deklarację członkowską i wnieść opłaty członkowskie. Kwoty tych zobowiązań nie są uregulowane prawnie. Oznacza to, że każda instytucja może ustalać swój cennik.

W Kasie Stefczyka spotkamy się z następującymi opłatami:

• wpisowe – 40 zł;
• wkład członkowski – 1 zł;
• minimum jeden udział – 50 zł

W przypadku pracowników zatrudnionych w zakładach, z którymi współpracuje Kasa Stefczyka, obowiązuje także składka członkowska na wybrany rachunek IKS (Indywidualne Konto Spółdzielcze) w kwocie 10 zł lub minimum 1% wynagrodzenia brutto.

Dla porównania SKOK im. Zygmunta Chmielewskiego proponuje takie opłaty:

• wkład własny – 2 zł;
• wpisowe – 15 zł;
• minimum jeden udział – 128 zł.

Po wystąpieniu z Kasy Stefczyka odzyskamy wkład członkowski i udziały (wpisowe zostaje w Kasie). SKOK Chmielewskiego w podobnej sytuacji zwraca udziały.

SKOK Świdnik oferuje takie warunki;

• wpisowe – 35 zł;
• minimum jeden udział – 100 zł.

Jak widać, różnice w opłatach mogą być znaczące. Jednak SKOK-om zależy na pozyskaniu klientów, dlatego powyższe kwoty, mimo braku regulacji prawnych, nie są mocno wygórowane.

Czym różni się SKOK od banku spółdzielczego?

Zanim skupimy się na różnicach, wskażemy główne podobieństwa SKOK-ów i banków spółdzielczych, tj.:

• zrzeszają one grupę osób, które działają dla dobra danej organizacji;
• zgromadzone w nich środki objęte są gwarancjami BFG;
• działają pod nadzorem KNF;
• współpracują z Biurem Informacji Kredytowej (BIK);
• wykupione w nich udziały podlegają zwrotowi i są ustawowo dziedziczone.

Jak widać, podobieństw jest sporo. Nie oznacza to jednak, że SKOK i bank spółdzielczy to to samo.

SKOK-i są podmiotami spółdzielczymi o charakterze unii kredytowej. Obowiązkiem jest posiadanie członkostwa i udziałów. Łącznie we wszystkich Kasach w Polsce zrzeszonych jest prawie 1,5 mln osób. W Polsce istnieje prawie 30 SKOK-ów, z czego najpopularniejszymi są:

• Kasa im. Franciszka Stefczyka;
• Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa;
• SKOK im. Zygmunta Chmielewskiego.

Banki spółdzielcze również są podmiotami spółdzielczymi, ale działającymi w formie banku. Warunek posiadania członkostwa i udziałów muszą spełnić jedynie osoby ubiegające się o produkty kredytowe. W Polsce funkcjonuje około 530 banków spółdzielczych (2020 r.), które mają prawie 1 mln członków.

Różnice między bankami komercyjnymi a SKOKami

Obie instytucje mają inny cel działania i inną formę prawną.  Banki komercyjne to spółki akcyjne nastawione na stałe pozyskiwanie nowych klientów, poszerzanie oferty, a co za tym idzie zwiększanie zysków. Klientem takiego banku może być każdy i nie musi stawać się udziałowcem.

SKOK-i są spółdzielniami. Ich założeniem jest dbanie o dobro zrzeszonych osób i udostępnianie im produktów, które (z różnych powodów) nie byłyby dostępne dla nich poza Kasą. By korzystać z oferty SKOK-ów, trzeba stać się członkiem Kasy, czyli, m.in. wykupić minimum jeden udział.

Najważniejszą i podstawową różnicą jest fakt, że Banki są instytucjami komercyjnymi a SKOKi działają na zasadach spółdzielni.

Czy w SKOK-u łatwiej dostać kredyt?

Jak już wspomnieliśmy, z założenia celem SKOK-ów nie powinno być zarabianie pieniędzy, a wspieranie członków Kasy. Może to oznaczać, że osoby, które w bankach komercyjnych spotkałyby się z odmową (np. ze względu na niską zdolność kredytową), w SKOK-u mogą liczyć na uzyskanie pożyczki.

Dla przykładu Kasa Stefczyka wymaga spełnienia określonych warunków (np. ukończone 18 lat, posiadanie numeru PESEL), jednak chwali się elastycznym podejściem do procesu badania zdolności kredytowej. Tłumaczy, że każde zapytanie rozpatruje indywidualnie.

 Czy SKOK sprawdza BIK?

Nie zależnie czy to SKOK Chmielewskiego, SKOK Świdnik czy Kasa Stewczyka. W przypadku wnioskowania o kredyt nasza historia zapewne zostanie sprawdzona w BIK. Jak już wspomnieliśmy we wcześniejszym akapicie SKOKi współpracują z Biurem Informacji Kredytowej (BIK).

Konto w SKOK a komornik?

Wielu klientów zastanawia się czy komornik może znaleźć i zając konto w SKOKu. W tym przypadku warto sięgnąc do informacji o systemie OGNIVO i jego uczestnikach. Wyraźnie widać, iż rachunki w SKOKach są widoczne w OGNIVO. Tym samym komornik może zidentyfikować takie konto a następnie zając na nim środki. Temat komornika i kont bankowych poruszaliśmy w serii artykułów: Konto bez komornika, Konto za granicą a komornik, zajęcie egzekucyjne na rachunku. Warto się z nimi zapoznać, jeśli ten temat was interesuje.

Zarzuty wobec SKOK-ów

Choć tradycja spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych sięga XIX wieku, kiedy to Franciszek Stefczyk zainspirowany działalnością wiejskich kas spółdzielczych założonych przez Raiffeisena, przeniósł ten pomysł na rynek polski, nadal nie cieszą się one dobrą sławą.

KNF ma zastrzeżenia co do sposobu działania SKOK-ów. Zwraca uwagę, m.in. na sporą ilość tanich kredytów, które nie są przez klientów spłacane oraz niewielki kapitał własny Kas, zaburzający ich płynność finansową.

Brak zaufania klientów do SKOK-ów wynika w dużej mierze z doniesień o bankructwach i nie do końca jasnych decyzjach tych instytucji. Dopiero od 2012 roku trafiły one pod nadzór KNF, a od 2013 roku członkowie Kas mogą być spokojniejsi o swoje finanse, dzięki ochronie BFG.

Mimo wszystko SKOK-i starają się umacniać swoją pozycję na rynku, dlatego często możemy spotkać się z lepiej oprocentowanymi kontami oszczędnościowymi i lokatami niż w bankach.

O czym pamiętać przy korzystaniu z promocji, które oferują SKOK-i?

SKOK-i tak jak banki spółdzielcze, czy komercyjne organizują akcje promocyjne, które przyciągają nowych klientów. Takie oferty mogą być kuszące, jednak przed skorzystaniem z nich, należy dokładnie zapoznać się z regulaminem.

Pamiętajmy, że dołączenie do Kasy wiąże się z opłatami jednorazowymi (np. wykupieniem udziału, wpłaceniem wpisowego) i regulowaniem comiesięcznych składek. Kwoty te wahają się od kilku do kilkuset złotych w zależności od instytucji. Warto wspomnieć, że udziały i wkład członkowski zostaną nam zwrócone, jeśli zrezygnujemy ze współpracy.

Należy zwrócić uwagę na to, że umowę ze SKOK-iem musimy podpisać osobiście, dlatego dostępność niektórych promocji może być ograniczona ze względu na brak oddziału w danej miejscowości.

SKOK Podsumowanie

Oferta SKOK-ów jest zbliżona do tej, którą oferują banki komercyjne i spółdzielcze. Członkowie Kas często mogą łatwiej dostać kredyt lub korzystać z produktów oszczędnościowych na atrakcyjniejszych zasadach. Mimo wszystko SKOK-i nadal kojarzone są z bankructwami i brakiem kontroli nad ich pracą. Taka opinia nie wpływa najlepiej na ich popularność.

Obecnie Kasy objęte są gwarancjami BFG i nadzorem KNF. Dzięki temu możemy przebierać w ofertach banków i SKOK-ów oraz decydować się na najkorzystniejszą z nich nie zwracając uwagi na formę prawną danej instytucji finansowej.

FAQ

Źródła:

Ustawa o SKOKach

Nadzór KNF nad SKOKami

Podmioty objęte Gwarancjami BFG