Zdolność kredytowa – co to jest i jak ją wyliczyć?

Mało kogo stać, by kupić mieszkanie, wyprawić huczne wesele, czy zrobić większy remont z oszczędności gotówkowych. Nie zawsze jesteśmy w stanie regularnie oszczędzać, a nawet jeśli się to uda często kwota, którą odłożyliśmy, nie pokrywa całego wydatku. W takiej sytuacji pozostaje nam poprosić instytucję finansową o pożyczkę czy kredyt. Zanim to zrobimy, warto ustalić swoją zdolność kredytową. Sprawdźmy, co kryje się pod tym pojęciem i jak ją wyliczyć.

Co to jest zdolność kredytowa?

Gdy już zauważymy, że bez kredytu nie zrealizujemy swoich planów, zaczynamy zastanawiać się, gdzie najlepiej się po niego udać, co wie o nas BIK, i czy jakikolwiek bank zechce nam go udzielić. Tutaj też pojawia się pojęcie zdolności kredytowej.

Brzmi skomplikowanie, jednak to nic innego jak ocena, czy klient będzie w stanie spłacić zaciągnięte zobowiązanie razem z odsetkami i dodatkowymi opłatami. Instytucja finansowa po zapoznaniu się z naszą sytuacją ustala maksymalną kwotę, jaką możemy otrzymać. Decyduje tym samym, czy ryzyko jakie podejmie udzielając finansowania, jest opłacalne. To zrozumiałe, my także pożyczając znajomym pieniądze, rozważamy jakie są szanse na ich odzyskanie. Jesteśmy w stanie stwierdzić, kto jest godny zaufania, a komu lepiej nie pożyczać.

Jeśli bank uzna, że nasz budżet nie jest w stanie udźwignąć kolejnego zobowiązania lub nasza przeszłość kredytowa nie wzbudza zaufania, wyda decyzję odmowną. Ryzyko opóźnień w spłacie i konieczności wszczęcia procesu windykacyjnego po prostu jest zbyt duże.

Zdolność kredytowa decyduje także o tym, na jakich warunkach otrzymamy finansowanie.

Warto widzieć, że każda instytucja wylicza ją na nieco innych zasadach. Oznacza to, że jeden bank może nam odmówić pożyczki, inny złożyć niezbyt korzystną ofertę, a kolejny nie tylko przyzna kredyt, ale i zaproponuje atrakcyjne warunki. Właśnie dlatego nie opłaca się za szybko rezygnować lub zaciągać zobowiązania w pierwszym banku, do którego się udamy.

Bez odpowiedniej zdolności kredytowej nie otrzymamy żadnego kredytu, karty kredytowej, limitu na koncie, ani nie kupimy nic na raty.

Jak bank oblicza zdolność kredytową?

Zanim bank zgodzi się na udzielenie pożyczki i przedstawi swoją ofertę, musi zapoznać się z sytuacją finansową klienta. W tym celu dokonuje szczegółowej analizy. Przyjrzyjmy się bliżej, jakie czynniki są w niej uwzględniane.

Wysokość zarobków, a zdolność kredytowa. Jakie dokumenty będą potrzebne?

Licząc na otrzymanie dużego kredytu, musimy wykazać, że zarobki pozwolą nam na obsługę przyszłego zadłużenia. Im wyższe dochody, tym większe szanse na kredyt. Banki zazwyczaj oczekują od przyszłego kredytobiorcy zaświadczenia o dochodach lub deklaracji podatkowej z ostatnich lat.

jak wyliczyć zdolność kredytową – źródło zarobków

Nie bez znaczenia jest także to, skąd pochodzą nasze pieniądze, tzn. gdzie i na jakich warunkach jesteśmy zatrudnieni. Często zastanawiamy się, czy rodzaj umowy ma wpływ na zdolność finansową. Po jakim czasie od zawarcia umowy możemy starać się o kredyt?

Instytucje finansowe najprzychylniej patrzą na osoby z umową o pracę na czas nieokreślony w dużej firmie lub sferze budżetowej. Oznacza to, że ich dochody są stabilne i pewne. W tym scenariuszu nasz dochód ma największe przełożenie na zdolność kredytową.

Przy umowie o pracę na czas określony również mamy wysokie szanse na pozytywną decyzję. Musimy jednak pamiętać, że tutaj banki zwracają uwagę na okres zatrudnienia (min. 6 miesięcy), czas pozostały do końca umowy, czy staż pracy. Niestety przy umowach na czas okreslony, o ile z kredytem gotówkowym nie powinno być problemu to z przyznaniem kredytu hipotecznego możemy mieć duży problem.

W przypadku umów cywilnoprawnych (umowa-zlecenie, umowa o dzieło) musimy wykazać, że osiągamy dochód od co najmniej roku, a umowa jest zawarta minimum na 3 miesiące w przód. 

Bankowi analitycy najmniejszym zaufaniem darzą osoby wykazujące dochód z działalności gospodarczej, przy czym w najgorszej sytuacji są osoby na ryczałcie. Znaczenie ma również branża, prywatna praktyka lekarska czy prawnik może liczyć na zupełnie inne warunki, niż np. firma z branży rozrywkowej. Banki preferują stabilniejsze zawody. Dodatkowo konieczne jest potwierdzenie, terminowego rozliczania się z ZUS-em i Urzędem Skarbowym. W przypadku JDG przełożenie na zdolność kredytową będzie istotnie niższe, przy tych samych dochodach kwota kredytu przy umowie o prace będzie wyższa niż dla Jednoosobowej działalność gospodarczej.

Koszty utrzymania a sprawdzenie zdolność kredytową

Doradca kredytowy sprawdza, ile wynoszą miesięczne opłaty wnioskodawcy. Wlicza się w to, np.

• wydatki związane z utrzymaniem samochodu;
• czynsz;
• rachunki za prąd, wodę, Internet, telefon itp.;
• raty kredytów (jeśli jakieś spłacamy);
• limit kart kredytowych;
• limit debetowy do konta;
• alimenty;
• poręczenia kredytowe.

Mimo, że nie zostaniemy zapytani o to, ile wydajemy na ubrania, jedzenie, czy wypad do kina, bank i tak oszacuje, ile średnio kosztuje nas tzw. życie. Ważna jest również kwota, jaka przypada na utrzymanie jednej osoby w gospodarstwie domowym (nie może ona być niższa niż minimum socjalne). Często banki same szacują miesięczne koszty utrzymania, w tym przypadku wysokości tych kosztów będzie zależna od np. miejsca zamieszkania. Inna wartość zostanie przypisana rodzinnie z Warszawy i inna rodzinie z głębokiego Podlasia. Co jest ważne, w przypadku rodzin, przy tym samym dochodzie, rodzinna bez dzieci będzie miała wyższą zdolność kredytową niż rodzina 2+2. Im więcej dzieci na naszym utrzymaniu tym mniejsza zdolność przy tym samym dochodzie.

Wyliczenie zdolność kredytowej a nasza historia

Bank sprawdza przeszłość kredytową klienta, posiłkując się informacjami z Biura Informacji Gospodarczej i raportem BIK, który zawiera, m.in.: dane o aktualnych zobowiązaniach oraz terminowych spłatach lub opóźnieniach. Warto przed złożeniem wniosku o kredyt pobrać darmowy raport BIK, chociażby celem weryfikacji poprawności danych w rejestrze.

Pozytywna historia kredytowa

Jeśli nie mamy historii kredytowej lub podejrzewamy, że nasza historia kredytowa jest kiepska. Polecamy „zbudowanie” dobrej historii kredytowej. Jak zbudować pozytywną historię kredytową, tym samym zdolność kredytową? Wystarczy wziąć jakiś sprzęt na raty i spłacać je terminowo, może to być np. kredyt na pralkę za 1000 zł Bardzo dobry sposobem jest wzięcie karty kredytowej i regularne jej spłacanie. Ta metoda pozwala zbudować szybką i pewną historię kredytową. Polecamy zawnioskować o mniejszy limit na początku, tak aby dodatkowe środki zbytnio nas nie kusiły. Najlepsze karty kredytowe znajdziecie w naszym rankingu kart kredytowych. Ciekawą alternatywą jest również debet w koncie osobistym, ten produkt też warto rozważyć na początku przygody z długiem.

Co ciekawe, łatwiej będzie nam wziąć kredyt w banku, z którym już posiadamy relacje i regularnie korzystamy z konta (zasilając je np. wpływem z pensji). Dlatego sugerujemy posiadanie konta w więcej niż jednej instytucji finansowej. Jednocześnie najlepiej wybierać duże banki z ugruntowaną pozycją np. z naszego rankingu kont osobistych. Niestety budowanie relacji z mały bankiem, np. spółdzielczym zwykle nie jest dobrym wyborem, chociaż czasami też może się to opłacać

Dodatkowe informacje

Musimy także przygotować się na pytania o:

• wiek;
• stan cywilny;
• liczbę dzieci i ich wiek;
• liczbę osób na utrzymaniu;
• miejsce zamieszkania (własne lokum, wynajem, u rodziców);
• zajmowane stanowisko;
• wykonywany zawód;
• staż pracy;
• hobby/zainteresowania.

Wszystkie te, z pozoru dziwne, informacje pozwalają oszacować, do jakiej kategorii należy klient, jak duże jest ryzyko nie terminowej regulacji zobowiązań. Młode małżeństwo, w którym oboje są zatrudnieni na umowę o pracę, posiadają własne mieszkanie, a w wolnych chwilach lubią grać w szachy, wzbudza większe zaufanie niż singiel, który wynajmuje mieszkanie, co chwila zmienia pracę, a jego hobby to skoki ze spadochronem. Im bardziej stabilna i przewidywalna sytuacja, tym większe szanse na kredyt.

Rodzaj wnioskowanego zobowiązania

To, o jaki kredyt się staramy, także wpływa na zdolność kredytową. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku zakupów na raty, a inaczej przy wysokim kredycie gotówkowym. Jeszcze inaczej jest w przypadku kredytu hipotecznego, gdzie występuje zabezpieczenie w postaci mieszkania.

Oznacza to, że im wyższa kwota zobowiązania i dłuższy okres kredytowania, tym trudniej uzyskać finansowanie. Dodatkowe zabezpieczenie (np. poręczenie wekslowe, hipoteka na nieruchomość) zmniejsza ryzyko banku i poprawia naszą szansę.

Jak obliczyć Zdolność Kredytową?

Musimy wiedzieć, że nie są to proste obliczenia, a każdy bank wylicza zdolność kredytową na innych zasadach. Mimo wszystko, by zaoszczędzić czas i nerwy na wizytach w banku, warto samodzielnie oszacować swoją zdolność kredytową, czyli maksymalną kwotę jaką, w aktualnej sytuacji finansowej, możemy uzyskać. Dzięki temu dowiemy się, czy mamy jakiekolwiek szanse otrzymać taką sumę, o której myślimy.

W tym celu możemy użyć kalkulatorów internetowych lub skorzystać ze wsparcia doradcy kredytowego.

Jak sprawdzić zdolność kredytową – kalkulatory internetowe

Do dyspozycji są kalkulatory na różnych portalach oraz na stronach poszczególnych banków. Wystarczy, m.in. podać dochody, określić miesięczne koszty, wpisać czas spłaty zobowiązania, jego oprocentowanie i typ rat.

Cały proces potrwa zaledwie kilka minut. Jeśli zależy nam na bardziej wiarygodnym wyniku, lepsza będzie druga opcja, ponieważ przy obliczeniach uwzględnia także algorytmy używane przez konkretny bank.

Doradca kredytowy

To osoba, która dysponuje odpowiednimi narzędziami i wiedzą, by ustalić realną zdolność kredytową konsumenta. Zadaje trafne i szczegółowe pytania, a w obliczeniach uwzględnia dane z BIK-u. Dzięki temu takie wyliczenia są najbardziej zbliżone do tych, które zrobi bank.

jak sprawdzić zdolność kredytową dla kredytu hipotecznego

Orientacyjna zdolność kredytowa to obecnie 50-60 krotność dochodu netto danej osoby/osób. Przykładowo jeżeli rodzina 2 osobowa zarabia razem 9 tyś zł netto, to ich zdolność na ten moment (01.2024) to orientacyjnie 500 tyś zł. Oczywiście jeśli ta sama rodzinna będzie posiadać dzieci, ich zdolność będzie niższa. Powyższe wyliczenia są jedynie orientacyjne, dokładnych wyliczeń dokona bank przy badaniu zdolności kredytowej. Przy okazji tego wątku, polecamy nasz artykuł dotyczący nadpłaty kredytu hipotecznego.

Budowanie zdolności kredytowej

Jak łatwo się domyślić, by poprawić swoją zdolność kredytową, trzeba zwiększyć dochody i zminimalizować wydatki. Niestety, nie zawsze jest to tak proste w wykonaniu.

Warto udokumentować, nie tylko zarobki, wynikające ze stałego zatrudnienia, ale także wszelkie regularne wpływy, np. dodatkowe dochody na umowę o dzieło/umowę zlecenie, czy za wynajem mieszkania.

Jeśli korzystamy z karty kredytowej bądź debetu, opłaca się z tego zrezygnować lub obniżyć limity. Spróbujmy wynegocjować jak najkorzystniejszy abonament, np. za Internet, czy telefon. Im mniej dodatkowych obciążeń finansowych, tym lepiej. Dlatego przed podjęciem starań o nowy kredyt, warto spłacić poprzedni, zwłaszcza gdy pozostała do uregulowania kwota jest niewielka.

Kredyt hipoteczny a zdolność kredytowa

Kredyt hipoteczny jest szczególnym rodzajem zobowiązania. Dotyczy wysokiej kwoty, a okres kredytowania wynosi nawet 35 lat. W tym przypadku wyliczenie zdolności kredytowej wygląda nieco inaczej. Bank bierze pod uwagę więcej parametrów, np. majątek własny.

Najważniejszym wymaganiem jest posiadanie wkładu własnego. najlepiej w wysokości >20% wartości nieruchomości. Jeśli nie dysponujemy taką kwotą, ratunkiem może być wykupienie ubezpieczenia, skorzystanie z rządowych programów lub pozyskanie współkredytobiorców.

Zanim zdecydujemy się na kredyt z drugą osobą (ktoś z rodziny, partner, przyjaciel), musimy wiedzieć, że wówczas oddajemy jej część praw do nieruchomości. Jednak razem z przywilejami, taki współkredytobiorca ma także obowiązki. Solidarnie odpowiada za kredyt.

W przypadku opóźnień w spłacie taka informacja pojawi się w rejestrze BIK każdego ze wspólników. Tak samo procedura odzyskiwania długu dotyczy każdego z nich. Warto dobrze przemyśleć, z kim bierzemy kredyt i dokładnie poinformować taką osobę o ewentualnych konsekwencjach.

Młodzi ludzie, bez bogatej historii kredytowej, mogą wziąć kredyt z rodzicami. Takie rozwiązanie sprawdza się wtedy, kiedy rodzice mają stabilną sytuację finansową i dobrą przeszłość kredytową. Dzięki temu nie tylko podnoszą zdolność kredytową swojego dziecka, ale także pomagają uzyskać lepsze warunki finansowania.

Z czasem dziecko może „przejść na swoje”. Wymaga to renegocjowania warunków kredytu i dopasowania ich do aktualnej sytuacji kredytobiorcy.

Zdolność kredytowa – jak sprawdzić i dlaczego warto zrobić to wcześniej

Przed podjęciem starań o pożyczkę (zwłaszcza na dużą sumę), dobrze samodzielnie, wspierając się kalkulatorem internetowym (lub u doradcy kredytowego), oszacować ile mniej więcej wynosi nasza zdolność kredytowa. Dzięki temu unikniemy stresu i rozczarowania w banku. Zyskujemy również szansę, by odpowiednio wcześniej poprawić swoją historię kredytową oraz zadbać, by dochody były dużo wyższe niż wydatki.

Pamiętajmy, że każda instytucja finansowa oblicza zdolność kredytową według własnego algorytmu. Oznacza to, że maksymalna kwota, jaką bez problemu pożyczymy, może różnić się w zależności od kredytodawcy.

Wybrane banki mogą oferować bardziej lub mniej korzystne warunki finansowania. Opłaca się więc zapoznać z kilkoma ofertami, porównać oprocentowanie i sprawdzić dodatkowe koszty. Nie warto pomijać tego kroku. Lepsze warunki kredytowania to mniejsza finalna suma do spłaty i niższa rata.

Nie zapominajmy, że kredyt to zobowiązanie na lata. Nie należy zaciągać go zbyt pochopnie. Trzeba dokładnie przekalkulować swoje wpływy i wydatki, zaplanować rezerwę finansową oraz wziąć pod uwagę dodatkowe czynniki ryzyka, np. podwyżkę stóp procentowych.

Takie działania dają poczucie bezpieczeństwa finansowego i minimalizują ryzyko nieterminowych spłat. Dzięki temu unikniemy dużej dawki stresu, plam w rejestrze BIK, a w najgorszym wypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego i utraty majątku.

FAQ

Autor artykułu

Michał Król

Pozostałe publikacje autora

Z wykształcenia finansista. Posiada wieloletnie doświadczenie w instytucjach finansowych i bankach. Czuwa nad merytorycznymi aspektami artykułów. Potrafi w jasny i prosty sposób wyjaśnić nawet zawiłe aspekty świata finansów. Na bieżąco śledzi nowości w świecie Fintechów i podpowiada jak najlepiej wykorzystywać funkcje poszczególnych z nich. Lubi Podróże, zainteresowany jest światem inwestycji i jest pasjonatem Lotnictwa.