IKE a IKZE, co się bardziej opłaca?

Podczas kontynuowania pracy zawodowej warto pomyśleć o przyszłości. Jest wiele sposobów na oszczędzanie na emeryturę. Dla części osób dobrym wyjściem, będzie założenie Indywidualnego Konta Emerytalnego lub Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego. IKE i IKZE to dwie nieco odmienne strategie oszczędzania pieniędzy. Dziś postaramy się przybliżyć nieco, jak działają IKE i IKZE. Podpowiemy, kto może skorzystać z tych form zbierania funduszy na przyszłość. Już teraz możemy natomiast wskazać, że nie tyle ważny jest wybór IKE czy IKZE, a sama decyzja o rozpoczęciu odkładania pieniędzy. Jeśli wybierzesz jedną z tych form, w dalszej części artykułu znajdziesz instrukcje, jak je założyć. Sprawdzamy też, kiedy można wypłacić zebrane fundusze.

IKE a IKZE podstawowe funkcje

W ramach obu kont możemy sami oszczędzać na emeryturę, same funkcje rachunków prezentujemy w tabeli poniżej:

Dlaczego warto zacząć oszczędzać na emeryturę?

Różne instytucje państwowe, a także eksperci od rynków finansowych, publikują swoje przewidywania na przyszłość. W przypadku systemu ubezpieczeń społecznych i emerytur, niestety nie wygląda ona najlepiej. W Polsce już od wielu lat odnotowujemy ujemny przyrost naturalny. Do tego polskie społeczeństwo starzeje się. Oznacza to coraz wyższy średni wiek mieszkańca Polski. Więcej osób przebywających na emeryturze przy jednoczesnym spadku ilości osób pracujących nie oznaczają nic dobrego. Przewidywania ZUS-u wskazują na to, że przyszli emeryci mogą liczyć na wypłaty w wysokości nawet zaledwie 30-40% swoich zarobków.

Poza pieniędzmi z I filaru (system emerytalny w Polsce), możemy gromadzić środki w tzw. II filarze – w Otwartych Funduszach Emerytalnych. Niestety, kilka lat temu OFE zostało upaństwowione. Ciężko spodziewać się realnych zysków pochodzących z tego filaru. W celu zapewnienia sobie obecnego poziomu życia, warto zacząć proces odkładania środków na emeryturę. Rozwiązaniem mogą być różne inwestycje. Przy czym np. IKE i IKZE zaliczamy do III filaru. W przeciwieństwie do środków w ZUS i OFE, pieniądze zgromadzone w IKE i IKZE są dziedziczone, można je wypłacić w dowolnym momencie i nie przepadają, w przypadku wcześniejszej śmierci oszczędzającego. To spora różnica w stosunku do I i II filaru systemu emerytalnego. Jednocześnie oba rozwiązania nie wymagają szerokiej wiedzy z zakresu inwestowania, chociaż ta zawsze jest przydatna.

Jakie są plusy oszczędzania w IKE i IKZE?

Korzyści związane z IKE i IKZE to nie tylko dziedziczenie oszczędności. Jest to jednak jeden z najważniejszych argumentów przemawiających za założeniem jednego z takich Kont. Poza tym uczestnictwo w IKZE i wpłaty środków  pozwalają na skorzystanie z ulgi podatkowej. Wpłacone środki odejmujemy od dochodu podczas wypełniania rocznego zeznania podatkowego. Zmniejszamy podstawę opodatkowania, co pozwala zapłacić mniejszy podatek. Szczególnie osoby obawiające się przekroczenia limitu zarobków i wejścia w II próg podatkowy powinny więc rozważyć wybór IKZE. Indywidualne Konto Emerytalne oraz IKZE pozwala uniknąć podatku Belki. Nie zapłacimy 19% od zysków kapitałowych osiągniętych na IKZE i IKE. To spory plus w stosunku do innych form oszczędzania.

W przeciwieństwie do OFE, IKE i IKZE pozwalają na transfer zebranych funduszy. Co istotnie w obu programach sam możesz decydować o wybranej formie inwestowania od kupna akcji czy obligacji po lokowanie środków w fundusze czy ETFy (zarówno krajowe jak i zagraniczne).  Dobrą strategią wydaje się stopniowe przesuwanie swoich środków w bezpieczniejsze miejsce wraz ze wzrostem sumy oszczędności. W ten sposób zmniejszysz ryzyko inwestycyjne, zapewniając sobie spokój na emeryturze.

Indywidualne Konto Emerytalne – kto może je założyć i co to jest?

Początki IKE sięgają 1997 roku. Dopiero sześć lat później zakończyły się jednak prace nad projektem ustawy. Ustawa tworząca IKE została uchwalona w 2004 roku. Każda osoba, która ukończyła 16 lat może założyć IKE. Indywidualne Konto Emerytalne może też utworzyć emeryt, chyba że wcześniej wypłacił już środki z IKE.  Nie można wpłacać pieniędzy na IKE bez ograniczeń. Roczny limit wpłat wynosi trzykrotność średniej miesięcznej pensji brutto w danym roku, na ten moment to kilkanaście tysięcy złotych.

Sporą zaletą IKE jest możliwość uniknięcia tzw. podatku Belki (w wysokości 19% od zysków kapitałowych). Jest jednak kilka warunków, które trzeba spełnić. W co najmniej pięciu latach należy wpłacić środki na swoje Indywidualne Konto Emerytalne. Wypłata środków może natomiast nastąpić dopiero po ukończeniu 60 roku życia. Wiek jest o 5 lat krótszy (55 lat), jeśli właściciel IKE ma prawo do wcześniejszej emerytury. Taka możliwość przysługuje m.in. pracownikom służb mundurowych. Jeżeli warunki nie zostaną spełnione, zyski z IKE trzeba opodatkować w wysokości 19%.

Co to jest IKZE? Dla kogo Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego?

Historia IKZE jest nieco krótsza, niż w przypadku IKE. Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego pojawiło się w 2012 roku. Warunkiem koniecznym do założenia go jest ukończenie 16 lat. Również w przypadku tego elementu III filaru systemu emerytalnego mamy pewne limity wpłat. Pracując na umowie o pracę, umowie o dzieło lub innej umowie cywilnoprawnej, możesz wpłacić w ciągu roku do 120% przeciętnego wynagrodzenia (średnia krajowa dla danego roku). Dla przedsiębiorców limit ten wynosi 180% średniej krajowej. Wyjątkiem są osoby rozliczające się w oparciu o kartę podatkową – ta grupa nie może skorzystać z IKZE.

O ile IKE pozwala na uniknięcie podatku Belki, Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego przynosi korzyści w każdym roku podatkowym. Suma wpłacana na IKZE obniża podstawę opodatkowania. To, jak wiele możesz dzięki temu oszczędzić (zapłacić mniej podatku) zależy od zasad rozliczenia z fiskusem. To jedna z popularnych ulg podatkowych w PIT. Środki z IKZE można wypłacić w dowolnym momencie. W zależności od momentu wypłaty, różni się wysokość podatku, który zapłacisz przy wypłacie. Po ukończeniu 65 roku życia i jeśli wpłaciłeś środki na IKZE minimum przez pięć lat, podatek jest najniższy. Wtedy zapłacisz tylko 10 procentowy zryczałtowany podatek od wysokości zgromadzonego kapitału .

Gdy zdecydujesz się na wcześniejszą wypłatę, konieczne może być odprowadzenie podatku PIT (wykazanie kwoty wypłaty w rubryce inne dochody w naszym rocznym zeznaniu podatkowym).

Co łączy IKE i IKZE?

Oba przedstawione dziś rozwiązania mają sporo podobieństw. Są elementami III filaru systemu emerytalnego. Dzięki nim możesz odkładać środki, które następnie przeznaczysz na dowolny cel. Założenie IKE oraz IKZE możliwe jest po ukończeniu 16 roku życia. Celem założenia takiego konta, należy udać się do banku, Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, domu maklerskiego, towarzystwa emerytalnego lub Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego. W ramach IKE i IKZE możesz inwestować na wiele sposobów:

• inwestycje w obligacje (np. obligacje skarbowe)
• Akcje
• fundusze inwestycyjne
• konta oszczędnościowe

W IKE i IKZE wybierasz podmiot, który gromadzi Twoje oszczędności i inwestuje je. Możesz też samodzielnie wybrać konkretny sposób inwestycji – na przykład akcje jakiejś spółki. Wpłaty można kontynuować również już po przejściu na emeryturę. Aby zasilić rachunek wystarczy zwykle polecenie zapłaty, po zaksięgowaniu środków możemy rozpocząć inwestycje.

IKE i IKZE wymagają wpłaty w co najmniej pięciu latach, aby móc skorzystać z preferencyjnych warunków wypłaty .Nawet po wypłacie wszystkich środków możesz jeszcze raz założyć IKE lub IKZE. Stanie się to jednak dopiero w kolejnym roku od zamknięcia konta.

Różnice między IKE a IKZE

Do IKE możemy rocznie wpłacić równowartość 3-krotnej średniej pensji brutto dla danego roku. IKZE ma nieco niższy limit wpłat w ciągu roku – 120 lub 180 procent średniej krajowej. Tylko inwestowanie w IKZE pozwala skorzystać z ulgi podatkowej przy wpłatach. IKE pozwala natomiast na wcześniejszą wypłatę bez utraty przywilejów. IKZE pozwala natomiast na wypłatę w dowolnym momencie, choć wtedy zapłacimy wyższy podatek (zwrot ulg). Przedterminowe wypłaty obarczone są dodatkowym podatkiem (podatek Belki w IKE i podatek dochodowy i belki w IKZE). Więcej o limitach wpłat na IKE i IKZE przeczytacie w dedykowanym artykule

Wypłata środków z IKE odbywa się w ratach lub jednorazowo. Podobnie jest także w IKZE, choć tam raty otrzymasz przez minimum 10 lat (gdy okres zbierania funduszy był krótszy – w czasie równym długości wpłat). W IKE możesz wypłacić tylko część środków. IKZE wymaga wypłaty całości zgromadzonego kapitału.

IKE, IKZE, a może oba naraz?

Czy można mieć IKE i IKZE jednocześnie? Tak. Nie ma żadnych ograniczeń w polskich przepisach. Jednak trzeba pamiętać o tym, jakie są limity rocznych wpłat do IKE i IKZE. Jeśli wybierzesz oba sposoby, możesz w każdym roku odkładać znacznie wyższą sumę. Skorzystasz zarazem z ulg podatkowych podczas dokonywania wpłat na IKE i IKZE, jak i z braku podatku belki od zysków kapitałowych.

W przeciwieństwie do klasycznych kont bankowych, w przypadku IKE/IKZE możemy mieć tylko po jedynm takim rachunku. W ramach każdego z tych rozwiązań można natomiast transferować środki do różnych instrumentów umożliwiających oszczędzanie i inwestowanie.

Co wybrać?

Oszczędzanie w III filarze systemu emerytalnego to prosta droga do zapewnienia sobie dobrobytu na emeryturze. Ciężko jest jednoznacznie wskazać na to, które z opisywanych dziś rozwiązań jest lepsze. Wiele zależy od Twoich oczekiwań, osiąganych zarobków i innych czynników. Warto więc zapoznać się dokładnie z warunkami Indywidualnego Konta Emerytalnego i Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego i wybrać korzystniejszą opcję. Dobrym wyjściem może być także jednoczesne korzystanie z obu sposobów oszczędzania.

Osoby osiągające duże dochody i wchodzące w II próg podatkowy, powinny zainteresować się wpłatami w IKZE w maksymalnej dopuszczalnej wysokości. Wtedy można liczyć na zapłacenie niższego podatku. Wiele zależy też od tego, czy wolisz postawić na korzyści teraz (w momencie wpłaty), czy po jakimś czasie – gdy zechcesz wypłacić zgromadzone środki.

Czy IKE i IKZE się opłacają?

Spójrzmy na opłaty związane z inwestowaniem w IKE i IKZE. Oba rozwiązania pozwalają na spore korzyści w porównaniu z tradycyjnymi metodami oszczędzania. Jeśli zgodzisz się na pewne warunki, przede wszystkim odłożenie wypłaty zgromadzonych środków w czasie, ten model jest bardzo korzystny. Inwestując w inny sposób nie odliczysz wpłat od podatku, ani nie skorzystasz z ulgi z tytułu podatku Belki. Korzystając z IKE i IKZE, w przeciwieństwie do Ofe i środków w ZUS, wciąż zachowujesz także kontrolę nad swoimi pieniędzmi. Możesz przenosić je z jednego instrumentu inwestycyjnego do innego lub wypłacić je w dowolnym momencie. Wszystko to sprawia, że zbierając środki na emeryturę, warto rozważyć przedstawione dziś opcje.

Jak założyć IKE?

Decydując się na IKE stajesz jeszcze przed jednym wyborem. Musisz wybrać instytucję, której powierzysz swoje środki, przynajmniej na początku. Wiele zależy od tego, z jakich instrumentów finansowych planujesz skorzystać w pierwszym okresie oszczędzania na emeryturę. Do wyboru mamy inwestycje w akcje, obligacje skarbowe, jednostki funduszy inwestycyjnych, lokaty czy konta oszczędnościowe. W zależności od wyboru musisz się udać do odpowiedniej instytucji np. banku lub domu maklerskiego. IKE założysz też w towarzystwie ubezpieczeniowym/emerytalnym  lub towarzystwie funduszy inwestycyjnych. Praktycznie większość banków z naszego rankingu kont osobistych oferuje IKE bądź IKZE, ewentualnie oba rozwiązania.

Kierując się do jednej ze wskazanych instytucji uzyskasz dalsze informacje na temat tego, jak założyć IKE.

Jak założyć IKZE?

Utworzenie Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego przebiega tak samo, jak w opisanym powyżej przypadku IKE. Wybieramy instytucję, której chcemy powierzyć środki i udajemy się do niej. Dalsze formalności zależą od wymogów danego podmiotu.

Po założeniu konta w IKZE lub IKE otrzymasz dane do wpłat. Warto wtedy pamiętać, by nie przekroczyły one rocznych limitów dla każdej z form oszczędzania.

Którą opcję inwestowania w IKE lub IKZE wybrać?

Podobnie, jak w przypadku innych rodzajów inwestycji – jest kilka możliwych strategii. Wiele zależy od tego, czy masz skłonność do podejmowania ryzyka. Może ono przynieść większy zysk, ale niesie też możliwość straty. Bardziej przewidywalne formy oszczędzania (np. konto oszczędnościowe, inwestowanie w obligacje skarbu państwa) przyniosą mniejszy, ale bardziej realny zysk.

Dysponując nieco mniejszym kapitałem, czyli na początku oszczędzania w IKE/IKZE, możesz nieco zaryzykować. Poznasz sposoby inwestowania i to, jakie mogą przynieść efekty. Mając zgromadzonych wiele środków zalecamy natomiast większą ostrożność. Wtedy nawet mniejsze oprocentowanie przyniesie Ci spore zyski w każdym kolejnym roku.

Wypłata pieniędzy z IKE

Jak wypłacić pieniądze z IKE? Możesz dość dowolnie wybrać moment wypłaty środków. W celu uniknięcia podatku belki, jedynie dolny limit wieku (60 lat lub 55 lat, jeśli masz prawo do wcześniejszej emerytury – np. służby mundurowe) jest tu ograniczeniem. W celu wypłacenia pieniędzy musisz złożyć wniosek w instytucji, która dysponuje Twoimi oszczędnościami. Wypłata z IKE następuje w ciągu maksymalnie 14 dni od złożenia tego wniosku. Jeśli chcesz, możesz we wniosku wskazać na późniejszy termin, kiedy chcesz wypłacić zgromadzone pieniądze.

Podobnie postępuje Twój spadkobierca, który odziedziczy prawo do pieniędzy zebranych w IKE. Dodatkowo warto wiedzieć o możliwości wypłaty transferowej z IKE oraz IKZE.

Jakie inne możliwości oszczędzania na emeryturę są dostępne dla Polaków?

Podstawową formą zabezpieczenia finansów po przejściu na emeryturę są składki na ZUS. Emerytura z ZUS zwykle nie ma jednak zbyt dużej wysokości, ciężko spodziewać się otrzymania jej w wysokości wyższej, niż 30-40% uzyskiwanych w ciągu pracy zarobków. Ratunkiem miały być Otwarte Fundusze Emerytalne, choć niewiele zmieniły w stosunku do składek do ZUS. Oprócz opisywanych dziś IKE i IKZE istnieją też inne formy oszczędzania na emeryturę.

Przykładem mogą być Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) i Pracownicze Programy Emerytalne (PPE). Są o tyle korzystne, że oprócz składek pracownika, pulę środków zwiększają wpłaty od pracodawcy i z budżetu państwa. Wiele osób stawia na samodzielne pomnażanie swoich oszczędności. Jeśli nie lubisz lub nie chcesz ryzykować, rozwiązaniem będą lokaty bankowe i konta oszczędnościowe. Dalsze opcje, które mają jednak większe ryzyko (choć też możliwą większą stopę zwrotu) to fundusze inwestycyjne, czy inwestycje na giełdzie. Dziś sporo osób decyduje się też na inwestowanie w złoto, srebro, czy nieruchomości. Przed dokonaniem ostatecznego wyboru warto jednak dość dobrze poznać to, jak funkcjonuje dany instrument. Dla wielu osób największym zagrożeniem jest bowiem brak wystarczającej wiedzy o inwestowaniu w dany sposób. W tej sytuacji warto skorzystać z mniej ryzykownych instrumentów inwestycyjnych lub z pomocy specjalistów (np. doradcy inwestycyjnego).

FAQ

Autor artykułu

Michał Król

Pozostałe publikacje autora

Z wykształcenia finansista. Posiada wieloletnie doświadczenie w instytucjach finansowych i bankach. Czuwa nad merytorycznymi aspektami artykułów. Potrafi w jasny i prosty sposób wyjaśnić nawet zawiłe aspekty świata finansów. Na bieżąco śledzi nowości w świecie Fintechów i podpowiada jak najlepiej wykorzystywać funkcje poszczególnych z nich. Lubi Podróże, zainteresowany jest światem inwestycji i jest pasjonatem Lotnictwa.