Nowy Ład – umowa zlecenie i o dzieło wynagrodzenia

Nowy Ład umowa zlecenie i o dzieło wynagrodzenia

Od początku 2022 roku zaczną obowiązywać nowe przepisy tak zwanego „Polskiego Ładu”, który został już podpisany przez prezydenta Andrzeja Dudę. Przyniosą one wiele zmian, szczególnie dotyczących wynagrodzeń pracowników zatrudnionych na umowę o pracę oraz przedsiębiorców. Jednak zmiany nie ominą także osób pracujących na umowach zlecenie i o dzieło. Nowy Ład umowa zlecenie i o dzieło  jak zmienią się twoje zarobki?

Koniec umów cywilnoprawnych?

Początkowo pojawiały się informacje, że Polski Ład ma przynieść między innymi likwidację umów cywilnoprawnych, potocznie zwanych śmieciowymi. Mowa oczywiście o umowach zlecenie oraz umowach o dzieło. Krążyły także pogłoski, że nie zostaną one zlikwidowane, ale rząd chce, aby ich oferowanie nie było już tak korzystne.

Ostatecznie jednak przepisy Polskiego Ładu nie przewidują ani likwidacji ani zmniejszenia korzyści z takich umów. Nie zmienią się ani zasady oskładkowania ani zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym w sytuacji, gdy zbiegną się tytuły do nich. Pojawi się tylko kilka zmian, przez które nieco inaczej będzie wyglądało wyliczanie wynagrodzenia dla zleceniobiorców.

Zmiany, które wpłyną na obliczanie wynagrodzeń zleceniobiorców

Przede wszystkim Polski Ład przewiduje podwyższenie kwoty wolnej od podatku aż do 30 000 złotych, podniesienie progu podatkowego aż do 120 000 złotych oraz likwidację możliwości odliczania od podatku części składki zdrowotnej. Ulga dla klasy średniej zaś, która ma być wprowadzona dla osób zatrudnionych na umowę o pracę i osiągających przeciętne wynagrodzenie, nie będzie dotyczyła zatrudnionych na umowy cywilnoprawne. Modyfikacje te będą miały wpływ na obliczanie wynagrodzeń zleceniobiorców.

Co zmieni się w rozliczaniu umów zlecenia?

Umowa zlecenie to jedyna spośród umów cywilnoprawnych, która podlega obowiązkowym składkom ZUS. Dlatego w jej rozliczaniu zmieni się znacznie więcej niż w przypadku pozostałych stosunków pracy. Łatwo można jednak wywnioskować patrząc na nowe przepisy Polskiego Ładu, że osoby zarabiające mniej zyskają na zmianach, natomiast osoby zarabiające więcej stracą. Składki ZUS od umowy zlecenia są pobierane na różne sposoby, w zależności od tego, z kim została ona zawarta. Inaczej będzie w przypadku umowy z własnym pracownikiem, a inaczej z osobą niepracującą, studentem itp. Tego Polski Ład nie zmieni. Jednak kilka innych zmian wpłynie istotnie na rozliczanie umów zlecenia.

Drugi próg podatkowy

Podwyższenie drugiego progu podatkowego będzie jedną z najprostszych zmian, do jakich dojdzie w nowym roku. W przypadku umów zlecenia to zleceniodawca ma obowiązek obliczyć i odprowadzić podatek dla zleceniobiorcy oraz jego składki ZUS. Ustawowo zleceniodawca musi wyliczyć zaliczkę na podatek w wysokości 17%. Pobieranie zaliczki w wysokości stawki 32% jest możliwe tylko wtedy, gdy po przekroczeniu drugiego progu podatkowego zleceniobiorca złoży wniosek o jej zastosowanie.

Zleceniobiorca powinien więc sam kontrolować swoje dochody i dopilnować momentu przekroczenia drugiego progu podatkowego. Dopiero po złożeniu przez niego wniosku, zleceniodawca oblicza podatek i zaczyna go odprowadzać każdego miesiąca. Jeśli zleceniobiorca nie złoży takiego wniosku lub zrobi to w nieodpowiednim momencie (za późno), przekroczenie progu zostanie rozliczone w rocznym zeznaniu i będzie musiał dopłacić należny podatek.

Brak odliczenia składki zdrowotnej

Dotychczas możliwe było odliczenie od podatku części składki zdrowotnej, a mianowicie 7,75% jej podstawy. Po wprowadzeniu zmian nie będzie już to możliwe. Wpłynie to znacząco na sposób obliczania zaliczki na podatek dochodowy. Bez odliczenia składki zdrowotnej trzeba będzie płacić więcej podatku. Od nowego roku składka zdrowotna ma zależeć od osiąganych dochodów. Podstawa składki nie może być jednak niższa niż minimalne wynagrodzenie, które będzie wynosiło w 2022 roku 3010 złotych. Wysokość składki nie będzie mogła więc być niższa niż 270,90 złotych. Ten przepis byłby bardzo korzystny, zwłaszcza dla osób zarabiających mniej, ale oczywiście rząd musiał zrobić coś, aby nie ucierpiał na tym budżet państwa. Dlatego powstał właśnie ten dodatkowy przepis o likwidacji możliwości odliczenia składki od podatku, który będzie dotyczył wszystkich – pracujących na umowach cywilnoprawnych również.

Kwota wolna od podatku

Najtrudniejsze przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy będzie uwzględnienie kwoty wolnej od podatku w miesiącu. Od 1 stycznia zacznie obowiązywać podwyższona kwota wolna od podatku, która będzie wynosiła 30 000 złotych. Oczywiście, jak już wyżej zostało wspomniane, zleceniobiorca może wnioskować o niepobieranie zaliczek na podatek przez zleceniodawcę. Jednak muszą być spełnione wtedy dwa konkretne warunki – przede wszystkim zleceniobiorca nie może uzyskać większych dochodów niż 30 000 złotych rocznie oraz nie może uzyskiwać z innych źródeł (umowa o pracę, własna działalność czy emerytura) dochodów, od których są pobierane zasiłki z uwzględnieniem kwoty wolnej.

Przed złożeniem wniosku o niepobieranie zaliczek na podatek ze względu na kwotę wolną zleceniobiorca musi przewidzieć swoje dochody, gdyż nie może wnioskować o to, jeśli przekroczy ich limit. Oznacza to, że tylko osoby zarabiające do 30 tyś rocznie lub osiągające dochody sporadycznie mogą skorzystać z tej możliwości. Ministerstwo Finansów zasugerowało jednak pewne rozwiązanie – wykorzystanie artykułu 22 $ 2 Ordynacji podatkowej „Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy”. Jeśli podatnik uzna, że nadpłata w rocznym rozliczeniu będzie bardzo wysoka, może wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego o wydanie decyzji, która zwolni jego płatnika z obowiązku pobierania zaliczek na podatek dochodowy.

Nowy Ład umowa zlecenie przykładowe wyliczenie

Oto, jak będzie wyglądało wyliczenie wynagrodzenia dla osoby zarabiającej na umowie zleceniu 3000 złotych i jest to jej jedyny tytuł do ubezpieczeń ZUS. Przyjmijmy, że osoba ta złożyła wniosek o zastosowanie kwoty wolnej od podatku i niepobieranie zaliczek na podatek, a wypłata wynagrodzenia następuje w ostatni dzień miesiąca. Składki na ubezpieczenie społeczne wyniosą 337,80 zł. Odejmując to od 3000 złotych otrzymamy podstawę składki zdrowotnej, czyli 2662 złote. 9% składki zdrowotnej od podstawy wyniesie 239,60, a 7,75% do odliczenia od podatku to będzie 206,32 złote. To oczywiście kwoty składek odliczane od wynagrodzenia brutto zleceniobiorcy.

Zleceniodawca będzie musiał sfinansować znacznie większą kwotę składek na ubezpieczenie społeczne. Składki na FP i FGŚP wyniosą zaś kolejno 73,50 oraz 3 złote. Obecnie uwzględniając brak kwoty wolnej od podatku oraz możliwość odliczenia składki zdrowotnej, wynagrodzenie takiego zleceniobiorcy wyniesie 2266,60  złotych. Po wejściu w życie nowych przepisów zostanie uwzględniona kwota wolna od podatku i brak odliczenia składki zdrowotnej. Podstawa opodatkowania tej osoby wyniesie 2130 zł, a zaliczka na podatek 362,10 złotych. Tymczasem przy uwzględnieniu kwoty wolnej, która miesięcznie będzie wynosiła 425 złotych okaże się, że zleceniobiorca będzie miał nadpłatę i nie zapłaci żadnego podatku. Na jego konto trafi więc 2422,60 zł, a więc całkiem sporo zyska. W przypadku jednak niezłożenia wniosku o uwzględnienie kwoty wolnej od podatku, od wynagrodzenia brutto oprócz składek trzeba by było odjąć jeszcze 362,10 złotych podatku, co dałoby ostatecznie wypłatę jedynie 2060,60 złotych. Wtedy więc zleceniobiorca nieco by stracił. Dlatego właśnie warto będzie przeanalizować swoje dochody i złożyć wniosek, by mieć wyższą wypłatę. Co prawda, nawet jeśli tego nie zrobimy to na koniec roku po rozliczeniu PITu, urząd skarbowy zwróci na nasze konto nadpłacony podatek.

Poniżej przedstawiamy porównanie średniego wynagrodzenia w przypadku umowy zlecenia obecnie i w nowym ładzie. W Naszych wyliczeniach uwzględniamy wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Wynagrodzenie rozpatrujemy w perspektywie rocznej uwzględniając kwotę wolną od podatku i jej odliczenie. Założony koszt uzyskania przychodu to 20%.

Osoby na umowie zleceniu w przypadku dochodów do 8000 zł / m-c nieznacznie zyskają w wyniku zmian. Głownie dzięki wyższej kwocie wolnej od podatku, oczywiście jeżeli pracodawca w comiesięcznych wyliczeniach nie będzie jej uwzględniał to nasze wynagrodzenie netto będzie niższe o 425 zł od tego zaprezentowanego w tabeli (oprócz wynagrodzenia dla 3 tyś zł). Oczywiście po dokonaniu rozliczenia rocznego otrzymamy zwrot nadpłaconego podatku

Nowy Ład a umowa o dzieło        

Polski Ład spore korzyści przyniesie osobom zatrudnionym na umowę o dzieło. Wszystko dlatego, że umowa o dzieło nie jest oskładkowana i nie trzeba opłacać składki zdrowotnej o ile umowa nie jest zawarta z własnym pracodawcą. Osoby te nie muszą więc martwić się likwidacją odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Na umowach o dzieło będzie można skorzystać z kwoty wolnej od podatku po złożeniu wniosku o niepobieranie zaliczek na podatek oraz z podwyższenia drugiego progu podatkowego, przy czym dziełobiorca sam będzie musiał również złożyć wniosek o zastosowanie stawki 32% w razie przekroczenia progu. Jeśli wniosek nie zostanie złożony, dziełobiorca odczuje korzyść z wolnej kwoty dopiero w momencie rozliczenia i otrzymania zwrotu nadpłaty.

Jak będzie wyglądał zysk ze zmian w nowym ładzie prezentujemy w tabeli poniżej. W naszych założeniach prezentujemy wynagrodzenie miesięczne w kwotach brutto i netto i zakładamy że jest to średniomiesięczne wynagrodzenie w ciągu roku. Jednocześnie stosujemy odliczenie kwoty wolnej od podatku. Tu również zakładamy koszt uzyskania przychodu na poziomie 20%.

Osoby wykonujące prace na umowie o dzieło będą wielkimi wygranymi w Nowym Ładzie. Co jest bardzo zabawne, zarabiając poniżej 3 000 zł /m-c nie zapłacimy ani złotówki podatku. W przypadku osób zarabiających powyżej 3 000 zł zysk wyniesie 381 zł.

Umowa zlecenie lub o dzieło z własnym pracodawcą

Umowy cywilnoprawne z własnym pracodawcą to już zupełnie inna kwestia. Od takiej umowy bez względu, czy jest to umowa zlecenie, czy o dzieło obowiązkowo należy opłacać składki ZUS, w tym składkę zdrowotną, której już nie będzie można odliczyć od podatku. Zaś wyższa wolna kwota od podatku w tej sytuacji zostanie w całości rozliczona z wynagrodzenia za pracę po raz drugi już nie będzie przysługiwała. Warto więc dokładnie sprawdzić wszystkie informacje dotyczące wprowadzanych od nowego roku zmian i ich znaczenia dla osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych. Trzeba też przewidzieć swoje dochody, co może nie być proste, jeśli chce się skorzystać z kwoty wolnej od podatku.

O zmianach muszą pamiętać zarówno zleceniobiorcy czy dziełobiorcy, jak i zleceniodawcy, gdyż to oni są płatnikami podatków i składek zleceniobiorców. Dla wielu osób wejście w życie nowych zmian będzie oznaczało konieczność przejścia nowych szkoleń i przygotowania na wdrożenie tych zmian w firmach. Na zmiany muszą przygotować się przede wszystkim przedsiębiorcy. Końcówka tego roku będzie dla nich i ich pracowników należała do trudniejszych niż zazwyczaj, bo czeka ich nie tylko tradycyjne zamknięcie roku. Jedno jest pewne – popularność umów cywilnoprawnych raczej nie spadnie po wejściu w życie nowych przepisów, a umowa o dzieło wciąż pozostanie najpopularniejsza.

Autor artykułu

Maciek Król

Pozostałe publikacje autora

Ukończył studia w Szkole Głownej Handlowej. Zawodowo związany z branżą farmaceutyczną od strony finansowej. Pasjonat rynków finansowych, giełdy i inwestycji. Z sukcesami pomnaża prywatne środki na Warszawskim Parkiecie. W Finhack'u dba o aspekt merytoryczny artykułów finansowych i pomaga planować przyszłe treści dla naszych czytelników.