Z początkiem 2022 roku wprowadzony został Polski Ład. Duża część przedsiębiorców zaczęła zastanawiać się nad zmianą formy prawnej. W wielu przypadkach doradcy podatkowi zalecają założenie i prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki komandytowo-akcyjnej.
Spółka komandytowo-akcyjna (sp. SKA) jest jedną ze spółek osobowych handlowych. Jest połączeniem dwóch rodzajów spółek : komandytowej i akcyjnej. Charakteryzuje się cechami zarówno jednej jak i drugiej. Spółka nie ma osobowości prawnej, ale posiada zdolność prawną, co oznacza że może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Ma też zdolność sądową.
Do jej stworzenia potrzeba przynajmniej dwóch wspólników, z których jeden jest komplementariuszem, a drugi akcjonariuszem. Mogą nimi być osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, ale mające zdolność prawną. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 50 000 zł.
Spółka SKA powstaje w chwili kiedy:
Obowiązkiem spółki po rejestracji jest zgłoszenie danych uzupełaniających do urzędu skarbowego na druku NIP-8. Są to informacje dotyczące numerów rachunków bankowych, przewidywanej liczby pracowników, miejsca prowadzenia działalności, czy innych szczegółowych danych kontaktowych. Dane przekazywane są również do GUS-u i ZUS-u. Spółka musi podać je w terminie 7 dni (ZUS) lub 21 dni (GUS i urząd skarbowy) licząc od dnia rejestracji spółki w KRS.
Numer NIP służy do identyfikacji podatnika w urzędzie skarbowym, natomiast REGON jest numerem w rejestrze GUS. Numery nadawane są automatycznie podczas rejestracji spółki.
Zanim spółka powstanie, to najpierw musi być ustanowiony statut. Powinni go podpisać przynajmniej wszyscy komplementariusze. Osobami uprawnionymi do jego podpisania są też akcjonariusze, chociaż w ich przypadku nie jest to obowiązek. Statut musi mieć formę aktu notarialnego. Jeżeli taka forma nie zostanie zachowana, to statut jest nieważny, co może uniemożliwić powstanie spółki. Dokument powinien zawierać zagadnienia związane z organizacją spółki,strukturę organizacyjną oraz regulacje związane z jej funkcjonowaniem, między innymi:
Wszystkie osoby, które podpiszą statut stają się założycielami spółki.
W skład umowy założycielskiej wchodzi statut i akty związania, które podobnie jak i statut muszą być sporządzone w formie aktu notarialnego. Są one oświadczeniami akcjonariuszy,zawierającymi:
Firma, to inaczej nazwa, pod którą spółka będzie prowadzić swoją działalność i będzie rozpoznawalna w obrocie gospodarczym. W firmie spółki komandytowo-akcyjnej powinno znaleźć się nazwisko jednego, kilku lub wszystkich komplementariuszy razem z dopiskiem „spółka komandytowo-akcyjna” lub skrótem „SKA”. W przypadku kiedy komplementariuszem jest osoba prawna, to w firmie spółki musi znaleźć się pełna nazwa osoby prawnej i oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna”. Nazwa nie powinna zawierać nazwiska akcjonariusza.
Wszelkie czynności podejmowane przez spółkę na zewnątrz wymagają zaangażowania wspólników Jednak, aby czynność prawna podjęta przez wspólnika z osobami trzecimi była wiążąca, to wspólnik musi posiadać umocowanie pozwalające mu na podejmowanie decyzji w jej imieniu, czyli mieć prawo do reprezentowania spółki. Z reguły spółkę reprezentują komplementariusze, którzy na mocy statutu nie zostali jego pozbawieni. Komplementariusz może być pozbawiony prawa reprezentacji spółki już w momencie jej zawiązania, przy sporządzaniu statutu lub w czasie jej trwania. Jego wyłączenie w późniejszym okresie wymaga zmiany statutu przy zgodzie wszystkich komplementariuszy. Spółkę reprezentować mogą również pełnomocnicy zwykli lub prokurenci.
Odpowiedzialność wspólników związana jest z funkcją jaką pełnią w spółce. Zależy od tego czy są komplementariuszami, czy akcjonariuszami.
Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.
Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki poza dwoma przypadkami:
Od 1 stycznia 2014 roku spółka SKA jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), pomimo że nie jest osobą prawną. Oznacza to, że w zakresie podatku dochodowego traktowana jest tak samo jak spółki kapitałowe, czyli zobowiązana jest do opłacania zaliczek na podatek dochodowy i składania zeznań rocznych. Zysk wypracowany przez spółkę komandytowo-akcyjną najczęściej dzielony jest pomiędzy wspólników i przesyłany do nich. Ich obowiązkiem jest zapłata podatku dochodowego od otrzymanych środków.
Zysk spółki SKA opodatkowany jest podwójnie, raz z poziomu samej spółki (podatek CIT), a drugi raz z poziomu wspólnika (podatek od dywidendy)
W niektórych przypadkach wspólnicy mogą uniknąć zapłaty podatku od wypłaconej dywidendy dzięki przewidzianym preferencjom w zapłacie podatku. Dotyczy to przede wszystkim akcjonariuszy będących podatnikami podatku CIT lub podmiotów będących komplementariuszami. Przykładem może być dywidenda wypłacona akcjonariuszowi, którym jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, o ile posiada ona co najmniej 10% akcji spółki i dodatkowo spełnia warunki przewidziane w ustawie o CIT.
Spółka komandytowo-akcyjna obowiązkowo musi prowadzić tzw. pełną księgowość.
Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem w nieograniczony sposób solidarnie razem ze spółką i innymi komplementariuszami. Ma prawo odliczyć od podatku naliczonego od wypłat z zysku kwotę podatku jaki spółka zapłaciła od własnego dochodu w części, w której podatek zapłacony przez spółkę obniżał zysk spółki wypłacony komplementariuszowi.
Komplementariusz oblicza swój udział w zysku spółki w oparciu o zapisy zawarte w jej umowie. Na tej podstawie może wyliczyć wysokość podatku dochodowego. Następnie wyliczony podatek pomniejsza o kwotę podatku, który obliczamnożąc swój procentowy udział w zysku przez kwotę podatku zapłaconego przez spółkę. W ten sposób faktyczne opodatkowanie komplementariusza wynosi ok. 19%.
Jeżeli spółka, wypracowany w danym roku zysk wypłaci komplementariuszowi w ciągu 5 kolejnych lat podatkowych liczonych od końca roku następującego po roku, w którym go osiągnęła, to komplementariusz może pomniejszyć podatek (art. 30a ust. 6a ustawy o PIT).
Przy czym kwota pomniejszenia nie może być wyższa od kwoty podatku zapłaconego przez spółkę. W przypadku gdyby spółka wypłacała zysk w okresie dłuższym niż 5 lat, to komplementariusz nie będzie miał prawa skorzystać z odliczenia.
W przypadku gdyby spółka nie korzystała ze zwolnienia z podatku CIT i w związku z tym jej dochody byłyby opodatkowane stawką podstawową w wysokości 19%, to w takiej sytuacji komplementariusz nie będzie musiał zapłacić podatku od otrzymanej dywidendy.
Jeżeli akcjonariusz będący podatnikiem podatku CIT spełni określone warunki ustawowe, to ma prawo skorzystać z tzw. zwolnienia dywidendowego. Pozwoli to zwolnić z opodatkowania otrzymane dywidendy, a także inne przychody pochodzące z udziału w zyskach spółki. Aby można było skorzystać ze zwolnienia muszą zostać spełnione wymienione poniżej warunki:
Zwolnieniem nie zostały objęte osoby fizyczne. W związku z tym ich zyski opodatkowane są podwójnie. Zgodnie z ustawą o PIT przychody uzyskiwane przez akcjonariusza z udziału w SKA zaliczają się do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Dzięki temu mogą oni wybrać formę opodatkowania przychodów z zysku wg skali podatkowej lub podatkiem liniowym.
Osoba fizyczna jako wspólnik spółki komandytowo-akcyjnej nie musi opłacać składek społecznych na ZUS, ani składki zdrowotnej.
Wspólnicy w każdym momencie mogą podjąć decyzję o rozwiązaniu spółki. W takiej sytuacji jej działalność zostaje zakończona, a wspólnicy powinni dokonać podsumowania, rozliczyć zyski i straty poniesione przez spółkę. Do rozwiązania spółki dochodzi w momencie kiedy wspólnicy przestają dążyć do osiągnięcia wspólnego celu polegającego na prowadzeniu przedsiębiorstwa.