Podnoszenie kwalifikacji zawodowych, czy przebranżowienie wiąże się z ukończeniem konkretnych szkoleń, kursów, czy studiów podyplomowych. Każda z tych form kształcenia oznacza często niemałe koszty. Co ma zrobić osoba, która chce się rozwijać, ale nie ma na to wystarczających środków finansowych? Może, np. postarać się o pożyczkę na rozwój/kształcenie. Na czym polega taka forma finansowania i kto ma szansę z niej skorzystać? Odpowiedzi poniżej.
Czym jest pożyczka na rozwój/kształcenie?
Pożyczka na rozwój/kształcenie jest formą wsparcia kształcenia ustawicznego osób dorosłych dofinansowaną przez Unię Europejską. To nieoprocentowana zwrotna pożyczka z możliwością umorzenia części kwoty, z której można sfinansować nawet 100% kosztów kształcenia. Kwota pożyczki może sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych (w zależności od programu, obecnie do 75 tys. zł). Dopuszczalne jest wnioskowanie o nią wielokrotnie.
Kto może uzyskać pożyczkę na rozwój/kształcenie?
Grupa docelowa jest bardzo szeroka. Z pożyczki ma szansę skorzystać każdy, kto:
- jest pełnoletni;
- chce z własnej inicjatywy rozwijać się i kształcić;
- posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
- mieszka na terenie Polski (także ten, kto jest obcokrajowcem, pod warunkiem że posiada prawo pobytu na cały planowany okres kształcenia; niekiedy wymagane jest także pozwolenie na pracę);
- posiada zdolność do spłaty pożyczki (wymagane odpowiednie przychody i/lub zabezpieczenia pożyczki).
Nie ma znaczenia status na rynku pracy. Pożyczkobiorca może być:
- osobą bezrobotną, przebywającą na urlopie wychowawczym lub niepracującą z innego powodu;
- przedsiębiorcą;
- osobą pracującą na podstawie każdej formy zatrudnienia – umowa o pracę, umowa zlecenie itp.
Na co można przeznaczyć pożyczkę na rozwój/kształcenie?
Środki z pożyczki można przeznaczyć na niemal każdą formę kształcenia, trwającą nie dłużej niż 24 miesiące (lub 36 miesięcy w zależności od projektu), tj.:
- studia podyplomowe;
- kursy;
- szkolenia.
Kształcenie musi odbywać się w dowolnej instytucji edukacyjnej zlokalizowanej w Polsce lub na terenie innego kraju Unii Europejskiej. Nie ma obowiązku, by kierunek i cel kształcenia był związany z aktualną aktywnością zawodową wnioskodawcy. Może być dowolny – ogólnorozwojowy, hobbystyczny, językowy, biznesowy, informatyczny itd.
Pożyczkę można przeznaczyć nie tylko na nierozpoczętą, ale i na trwającą już formę kształcenia, jednak nie na refundację wcześniej poniesionych kosztów. Oznacza to, że jeśli z własnych środków opłaciliśmy już cały kurs lub jakiś etap (np. pierwszy semestr) – nie otrzymamy zwrotu pieniędzy. Finansowaniu podlegają wyłącznie nieopłacone koszty kształcenia.
Na co nie można przeznaczyć środków z pożyczki?
Jak widać, możliwości, co do wyboru formy kształcenia jest sporo. Istnieją jednak pewne wykluczenia. Mowa o:
- studiach I, II i III stopnia;
- studiach jednolitych magisterskich;
- formach kształcenia, które są już finansowane z innych źródeł publicznych, np. innych dotacji unijnych lub krajowych.
Ponadto w zakres pożyczki nie mogą wejść:
- koszty przejazdów i/lub noclegów;
- wpisowe i inne opłaty rekrutacyjne;
- koszty materiałów dydaktycznych.
Pożyczka na rozwój/kształcenie – możliwe formy zabezpieczenia
Jak wcześniej wspomnieliśmy, pożyczkę na rozwój/kształcenie ma szansę uzyskać osoba, która posiada zdolność do jej spłaty. W trakcie weryfikacji wniosku badana jest zdolność kredytowa wnioskującego oraz ryzyko kredytowe. Często wymagane jest ustanowienie odpowiedniego zabezpieczenia. Musi być ono adekwatne do wysokości i czasu spłaty. Może to być, m.in.:
- weksel in blanco z deklaracją wekslową (preferowana forma zabezpieczenia);
- ustanowienie hipoteki;
- poręczenie wekslowe osób trzecich;
- blokada środków na rachunku bankowym;
- zastaw rejestrowy lub umowa przywłaszczenia ruchomości z cesją praw zabezpieczenia.
Jak wygląda spłata pożyczki na rozwój/kształcenie?
W zależności od projektu pożyczkę należy zwrócić maksymalnie w ciągu 36-60 miesięcy od chwili jej zaciągnięcia. Spłata odbywa się w miesięcznych równych ratach (z wyjątkiem ostatniej wyrównującej) zgodnie z harmonogramem. Pożyczkobiorca dokonuje wpłat na wskazane konto bankowe.
Pierwszą ratę należy wpłacić w następnym miesiącu od uruchomienia środków. Chyba że pożyczkobiorca korzysta z tzw. okresu karencji, czyli przerwie w spłacie. Można wnioskować o nią jednokrotnie (na początku lub w trakcie spłaty), a jej maksymalny czas trwania to 6 miesięcy. Co ważne, karencja nie wydłuża okresu spłaty. To oznacza, że kolejne raty będą powiększone o wartość tych, których nie spłaciliśmy w czasie przerwy.
Pożyczkę w części lub w całości można spłacić wcześniej. Nie wiąże się to z żadnymi dodatkowymi kosztami i nie wyklucza możliwości wnioskowania o częściowe umorzenie.
Warto wiedzieć!
Jeśli uczestnik nie wywiąże się z umowy (np. nie podejmie kształcenia), pożyczkodawca ma prawo ją rozwiązać i wymagać od pożyczkobiorcy natychmiastowej spłaty części lub całości kwoty pozostałej do spłaty.
Który program wybrać?
Na dobrą sprawę mamy obecnie 2 programy do wyboru. Kwota dofinansowania to maksymalnie 50-75% tys. złotych, natomiast maksymalne umorzenie to od 35% do 50%. W obu przypadkach oprocentowanie to 0%
Pożyczki na kształcenie – kwota do 75 tys. złotych, umorzenie do 50%, nawet rok karencji w spłacie, spłata do 3 lat, oprocentowanie 0%
Program OPEN FRP – tu warunki w 2024 uległy zmianie, kwota do 50 tys. złotych, umorzenie do 35%, oprocentowanie 0%.
Obecnie dużo korzystniej wypadają pożyczki na kształcenie, gdzie realnie w dość łatwy sposób uzyskamy 40% umorzenie (ukończenie kursu i zarobki poniżej 107 tys. złotych).
Czy warto korzystać z pożyczek na kształcenie?
To zależy, co do zasady taka pożyczka jest bardzo opłacalna ze względu na przysługujące umorzenie. Niestety nie przychodzi to za darmo. Program jest realizowany ze środków Unii Europejskiej co przekłada się na sporą papierologię. W przypadku tych pożyczek, należy liczyć się z upierdliwym procesem kredytowym i sporą ilością wymaganych dokumentów. Sam miałem okazję korzystać z obu programów i proces kredytowy w obu przypadkach był dość długi. W obu przypadkach szybsze i łatwiejsze było uzyskanie kredytu hipotecznego niż tych pożyczek.
Jako minimum musimy liczyć się z podpisaniem przynajmniej kilku dokumentów, dostarczeniem weksla (podpisanego u notariusza lub w obecności pracownika wyznaczonego przez instytucję), dostarczeniem zaświadczeń z pracy czy wyciągów bankowych. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej lista dokumentów jeszcze bardziej rośnie (dochodzą dokumenty firmowe czy zaświadczenia z ZUS i US). Całość zajmie min. od kilku do kilkunastu godzin na przestrzeni kilku tygodni.
Biorąc pod uwagę powyższe, myślę że minimalnie należy wnioskować o kilka tys. złotych. W innym przypadku to nie ma sensu, ponieważ czas konieczny do złożenia wniosku będzie droższy niż uzyskane korzyści.
Umorzenie – kiedy można o nie wystąpić?
Dużym plusem pożyczek na rozwój/kształcenie jest możliwość umorzenia części kwoty pozostałej do spłaty. W zależności od programu może być to nawet 50% wartości udzielonej pożyczki.
Umorzenie nie jest przyznawane automatycznie. Aby je uzyskać, pożyczkobiorca musi złożyć odpowiedni wniosek wraz z wymaganymi dokumentami oraz spełnić warunki określone w regulaminie projektu. Do najważniejszych należą:
- spłata określonej części pożyczki (50-90%) – anulowaniu podlegają ostatnie raty;
- brak zaległości w spłacie na dzień spełnienia warunku.
Pozostałe wymagania są bardzo różne w zależności od projektu. Dla przykładu w przypadku projektu „Pożyczki na kształcenie” realizowanego przez Agencję Rozwoju Regionalnego w Starachowicach oraz Fundację „Fundusz Współpracy” uczestnik może uzyskać:
- 25% umorzenia, jeśli ukończy kształcenie finansowane pożyczką z wynikiem pozytywnym i potwierdzi to odpowiednimi dokumentami – certyfikat, dyplom, zaświadczenie, świadectwo itp.;
- 10% umorzenia, jeśli finansowana forma kształcenia należy do konkretnego obszaru (np. zielonej, cyfrowej, srebrnej gospodarki; dostępności i uniwersalnego projektowania);
- 15% umorzenia, jeśli pożyczkobiorca ma średnie dochody np. limit to 12-krotność przeciętnego wynagrodzenia.
Powyższe umorzenia sumują się, co znaczy, że łącznie można otrzymać nawet 50% umorzenia.
Dla historycznych pożyczek udzielanych w ramach projektu Funduszu OPEN („Ogólnopolski Program Edukacji Naukowej”). Można było uzyskać następujące umorzenia:
- 15% umorzenia za ukończenie formy kształcenia z wynikiem pozytywnym;
- 20% umorzenia za spełnienie powyższego warunku oraz należyte wywiązywanie się z umowy przez cały okres spłaty i spłaty bez opóźnień dłuższych niż 3 dni;
- 25% umorzenia za spełnienie dwóch powyższych warunków oraz wykazanie, że kształcenie przyniosło określony efekt, np. uczestnik:
- który był niepracujący, podjął zatrudnienie lub założył własną działalność gospodarczą;
- o 15% wzrosły jego dochody z wynagrodzenia za pracę;
- przekwalifikował się zawodowo i podjął dzięki temu nowe obowiązki.
Przy czym w tym wypadku umorzenia nie sumują się. Maksymalna wartość umorzenia to 25%. Tak było w historyczny programie. Obecnie warunki wyglądają nieco inaczej:
- 10% za ukończenie formy kształcenia
- 10% za kształcenie/kursy w wybranych obszarach np. zielona gospodarka, cyfrowa gospodarka itp.
- 15% jeśli pożyczkobiorca ma średnie dochody, limit to 12-krotność przeciętnego wynagrodzenia (co w 2025 daje ok. 107 tys. złotych).
W nowej wersji programu umorzenia się sumują i można otrzymać do 35% umorzenia.
Ile kosztuje pożyczka na rozwój/kształcenie?
Pożyczka nie jest oprocentowana. Nie ma także żadnych prowizji i dodatkowych opłat za jej udzielenie, obsługę, karencję, czy wcześniejszą spłatę. To oznacza, że pożyczkobiorca uwzględniając umorzenie, oddaje praktycznie zawsze mniej niż pożyczył. Można powiedzieć, że jest to taka pożyczko-dotacja.
Chyba że uczestnik nie będzie regulował rat w terminie, zaprzestanie spłaty lub w inny sposób złamie postanowienia umowy. Wówczas organizator ma prawo naliczyć odsetki ustawowe za opóźnienie, a także niekiedy opłaty zgodnie z aktualną Tabelą prowizji i opłat. Dodatkowo taka sytuacja może wpływać na możliwość umorzenia pożyczki.
Ewentualne koszty mogą być związane z ustanowieniem, a po spłacie – zniesieniem zabezpieczeń.
Jak złożyć wniosek o pożyczkę na rozwój/kształcenie?
O pożyczkę aplikuje się elektronicznie za pośrednictwem systemu online.
Zainteresowany najpierw musi więc założyć indywidualne konto na stronie internetowej wybranego projektu. Przez dedykowany system online składa wniosek wraz ze skanami wszystkich wymaganych dokumentów. Ich lista może różnić się w zależności od statusu na rynku pracy, czy wybranej formy zabezpieczenia. Niekiedy konieczne jest złożenie/przesłanie pocztą oryginałów dokumentów.
UWAGA!! Nabory na wybrane programy mogą być cykliczne i czasowo wyłączane (np. po wyczerpaniu danej puli środków). Warto śledzić interesujący nas program, jeśli nie jest on realizowany w trybie ciągłym to zazwyczaj nabór jest kilka razy w roku.
Następnie przyjmujący wniosek poddaje ocenie:
- uczestnika projektu – np. sprawdzenie w BIG, ustalenie zdolności kredytowej;
- wskazaną placówkę edukacyjną – m.in.: czy rzeczywiście istnieje, czy nie jest w stanie likwidacji itp.;
- wybraną formę kształcenia – np. czy jej koszt nie przekracza rażąco cen rynkowych;
- wniosek – jego poprawność i kompletność.
W zależności od projektu uczestnik powinien otrzymać odpowiedź po około 10-21 dniach kalendarzowych. Decyzja w sprawie pożyczki przekazywana jest przez system online i/lub drogą e-mailową.
Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku uczestnik otrzymuje na konto w systemie umowę pożyczki wraz z załącznikami. Musi ją wydrukować w 3 egzemplarzach, a następnie parafować i podpisać czytelnie we wskazanych miejscach. Warto podkreślić, że sposób podpisania umowy może nieco różnić się w zależności od tego, jaki podmiot realizuje projekt.
Następnie w ciągu 10-21 dni (termin zależy od organizatora projektu) od udostępnienia umowy w systemie musi ją odesłać listem poleconym lub przesyłką kurierską wraz z:
- prawidłowo podpisanym zabezpieczeniem umowy;
- fakturą z instytucji edukacyjnej.
Uczestnik ma prawo odwołać się od decyzji negatywnej. Z reguły ma na to 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Może także złożyć nowy wniosek.
Po dopełnieniu wszelkich formalności następuje uruchomienie pożyczki. Przyznane środki nie trafiają jednak na konto pożyczkobiorcy. Są przekazywane w całości bezpośrednio na rachunek bankowy wskazanej jednostki edukacyjnej.
Warto wiedzieć!
- W zależności od organizatora projektu niekiedy możliwe jest składanie wniosków także w wersji papierowej w placówce.
- Po ogłoszeniu naboru wniosku przyjmowane są do momentu wyczerpania puli środków.
Pożyczka na kształcenie podsumowanie
Jeśli planujemy przebranżowić się, poszerzyć kompetencje i/lub zdobyć nowe umiejętności, warto zainteresować się pożyczką na rozwój/kształcenie, zwłaszcza gdy cena kursu, czy szkolenia jest dość wysoka. To bardzo korzystna forma finansowania. Nie ma tu żadnych ograniczeń związanych ze statusem na rynku pracy, czy kierunkiem kształcenia. Uczestnik nie ponosi żadnych kosztów związanych z jej udzieleniem. Zyskuje natomiast elastyczne warunki spłaty, np. możliwość 6-miesiecznego okresu karencji. Szczególnie zachęcająca jest wizja umorzenia nawet 50% kwoty kapitału.
Jakie jest unijne wsparcie na kształcenie? Ze środków Unii Europejskiej dofinansowane są pożyczki na rozwój/kształcenie. Wsparcie kierowane jest do osób pełnoletnich. Środki można przeznaczyć na kurs, szkolenie, studia podyplomowe lub inną formę kształcenie (oprócz studiów I, II i III stopnia oraz jednolitych magisterskich). Nie ma ograniczeń co do kierunku kształcenia.
Mamy nadzieję, że ten artykuł był dla Ciebie pomocny :)
Autor artykułu
Z wykształcenia finansista. Posiada wieloletnie doświadczenie w instytucjach finansowych i bankach. Czuwa nad merytorycznymi aspektami artykułów. Potrafi w jasny i prosty sposób wyjaśnić nawet zawiłe aspekty świata finansów. Na bieżąco śledzi nowości w świecie Fintechów i podpowiada jak najlepiej wykorzystywać funkcje poszczególnych z nich. Lubi Podróże, zainteresowany jest światem inwestycji i jest pasjonatem Lotnictwa.