Marża kredytu – czym jest?

Zaciągając kredyt, jednocześnie godzimy się na to, że oddamy do banku większą kwotę, niż ta, którą pożyczyliśmy. Zdajemy sobie sprawę z tego, że bank musi na nas zarobić. Na całkowity koszt kredytu może składać się wiele elementów. Jednym z nich jest marża kredytu. Czym jest? W jakim stopniu wpływa na koszt całego zobowiązania i czy da się ją obniżyć? Wyjaśniamy.

Marża kredytu – czym jest?

Marża jest różnicą między ceną zakupu a ceną sprzedaży. Sprzedawca wycenia swój produkt na wyższą cenę, niż wynosiły koszty związane z jego wytworzeniem i dzięki temu zarabia.

Podobnie działa to w przypadku kredytów. Tutaj marża stanowi różnicę między oprocentowaniem, jakie bank proponuje klientowi, a rynkową stopą procentową. To bezpośredni zysk banku z tytułu udzielenia kredytu.

Marża banku a oprocentowanie kredytu

Nie można zatem postawić znaku równości między oprocentowaniem a marżą. Marża jest jedynie częścią oprocentowania. Każdy bank ma prawo ustalać ją samodzielnie, dlatego może być różna w poszczególnych instytucjach. Z reguły jest stała przez cały okres kredytowania.

Na całe oprocentowanie składa się jeszcze stawka bazowa, którą w przypadku kredytów w PLN jest WIBOR (lub WIRON). Wysokość stawki bazowej zależy od uwarunkowań rynkowych, m.in. stopy referencyjnej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej. Banki nie mają wpływu na jej wartość. Stawka bazowa może zmieniać się w trakcie spłaty zobowiązania, co będzie miało przełożenie na ogólny koszt kredytu i comiesięczną ratę (to szczególnie ważne, jeśli mamy kredyt ze zmienną stopą procentową).

Marża banku a prowizja

Choć zarówno marża, jak i prowizja stanowi element kosztów kredytowych i jest wyrażana procentowo, to nie można stosować tych pojęć zamiennie. Marża to składowa oprocentowania, a co za tym idzie – każdej raty i obowiązuje przez cały okres trwania umowy. Natomiast prowizja to oddzielna opłata za udzielenie finansowania, którą bank pobiera jednorazowo (najczęściej w momencie wypłaty środków). To, czy bank naliczy prowizję i w jakiej wysokości, zależy tylko i wyłącznie od jego polityki. Niekiedy banki rezygnują z tej dodatkowej opłaty, by podnieść atrakcyjność swojej oferty.

Ile wynosi marża kredytu?

Ania zaciągnęła kredyt gotówkowy w Banku A z oprocentowaniem na poziomie 10,99% (marża – 5,13%). Po kilku dniach okazało się, że jej przyjaciółka Marta również szuka dobrej oferty kredytowej, a Ania poleciła jej Bank A. Marta udała się więc do Banku A, licząc na równie dobre warunki. Jednak jej bank zaproponował oprocentowanie 11,59% (marża – 5,73%). W obu przypadkach kwota kredytu wynosiła 15 tys. zł. W tym samym banku i przy korzystaniu z tego samego produktu dwie osoby dostały dwie różne propozycje. Dlaczego?

Każdy bank dla poszczególnych kredytów może samodzielnie ustalać wysokość marży. Co więcej, oprocentowanie, a co za tym idzie, marża podana w materiałach marketingowych najczęściej ma jedynie charakter orientacyjny. Wynika to z tego, że banki dopasowują warunki kredytowania indywidualnie do każdego kredytobiorcy. Wcześniej analizują jego zdolność kredytową i historię obsługi naszych zobowiązań oraz oceniają ryzyko kredytowe i na tej podstawie ustalają, m.in. wysokość marży. Dodatkowo na obniżenie marży może mieć wpływ skorzystanie z dodatkowych produktów – konta, karty kredytowej czy zawarcie ubezpieczenia.

Nie da się więc jednoznacznie określić, ile wynosi marża kredytu, ponieważ na jej wartość może wpływać wiele zmiennych. Można jedynie wskazać widełki dla danego typu kredytu. I tak marża kredytu hipotecznego może wynieść od 1,6% do nawet 4% (najczęściej ok. 2-2,5%). Natomiast przy kredycie gotówkowym oferty dopiero zaczynają się od ok. 4% i mogą sięgać nawet do ok. 12%.

Co wpływa na wysokość marży?

Banki podczas ustalania marży biorą pod uwagę takie czynniki jak:

• rodzaj kredytu – inne stawki obowiązują w przypadku kredytów gotówkowych, a inne przy kredytach hipotecznych;
• zdolność kredytowa – im wyższa zdolność, tym lepsze warunki kredytu; jest wówczas mniejsze ryzyko, że kredytobiorca nagle przestanie spłacać raty;
• historia kredytowa – osobom, które mają negatywną historię w BIK, tj. nieterminowe spłaty zobowiązań, nieopłacone rachunki itd. bank albo w ogóle odmówi udzielenia kredytu, albo zechce zrekompensować sobie ryzyko, m.in. podwyższając marżę;
• wysokość kredytu – im bardziej obciążona jest nasza zdolność kredytowa tym wyższa może być marża.
• polityka banku – może przewidywać, np. lepsze warunki kredytu dla określonych grup klientów np. lekarzy czy osób zatrudnionych w dużych firmach;
• strategia marketingowa banku – banki, co jakiś czas organizują akcje promocyjne, podczas których po spełnieniu określonych warunków (np. złożenie wniosku online, podanie wskazanego kodu itd.) da się załapać się na niższą marżę;
• Wartość i jakość zabezpieczenia – celem obniżenia ryzyka możemy być zobowiązani do wniesienia dodatkowego zabezpieczenia np. poręczenie osoby trzeciej czy zastaw na rzeczy ruchomej/nieruchomości.
• wskaźnik LTV – ma znaczenie szczególnie przy kredytach hipotecznych; określa stosunek kwoty kredytu do wartości nieruchomości i jest powiązany z wkładem własnym; im ten wskaźnik jest wyższy, tym wyższą marżę może zaproponować bank;
• dodatkowe produkty (tzw. cross-selling) – np. w zamian za założenie ROR-u, karty kredytowej, czy wykupienie ubezpieczenia banki oferują niższą marżę;
• wysokość prowizji – niekiedy banki rezygnują z prowizji, ale rekompensują to sobie wyższą marżą;
• czynniki zewnętrzne (ogólna sytuacja na rynku, inflacja, poziom stóp procentowych) – wpływają na wartość pieniądza, a co za tym idzie, na politykę kredytową banków;
• lojalność klienta – niekiedy wieloletni klienci banku otrzymują lepsze warunki.

Jak obliczyć marżę kredytu?

Przeglądając oferty banków, bez trudu dowiemy się, jakie RRSO, oprocentowanie i prowizja obowiązuje dla danego produktu kredytowego. Ale informacja o wysokości marży nie jest już tak jasno określona. W Tabelach Opłat i Prowizji oraz Tabelach oprocentowania także ciężko o konkrety. Z reguły podane są jakieś widełki, dopisek w stylu „to zależy od”, „+marża”, albo w ogóle nie ma żadnej wzmianki. Jak zatem poznać wysokość marży? Możemy po prostu zapytać w banku. Konkretna wartość powinna znaleźć się także w umowie kredytowej.

Poza tym, jeśli znamy oprocentowanie i wiemy, jaka stawka referencyjna obowiązuje dla danej oferty, możemy obliczyć ją samodzielnie. Wystarczy wykonać proste działanie:

oprocentowanie – stawka referencyjna = marża banku

Przykład:  

Oprocentowanie kredytu wynosi 11,98%. Bank stosuje stawkę referencyjną WIBOR 3M, która obecnie (sierpień 2024 r.) utrzymuje się na poziomie 5,86%. Zatem marża banku wynosi:

11,98% – 5,86% = 6,12%.

Marża kredytu gotówkowego a marża kredytu hipotecznego – czym się różni?

Zarówno przy kredycie gotówkowym, konsolidacyjnym, jak i hipotecznym marża pełni tę samą funkcję – stanowi część zysku banku i jest elementem oprocentowania. Łatwo jednak zauważyć jedną różnicę między marżą kredytu gotówkowego, a marżą kredytu hipotecznego. Chodzi oczywiście o jej wysokość. Dlaczego marża przy kredycie hipotecznym jest niższa niż przy gotówkowym? Powód jest dość prosty.

Kredyt hipoteczny zaciągany jest w konkretnym celu i jest zabezpieczony hipoteką ustanowioną na nieruchomości. W razie niewypłacalności kredytobiorcy bank ma pewność, że odzyska przynajmniej większość pożyczonych pieniądzy.

Natomiast kredyt gotówkowy można przeznaczyć na dowolny cel i zazwyczaj nie jest przy tym wymagane dodatkowe zabezpieczenia. Ubezpieczenie jest dobrowolne. Dla banku oznacza to większe ryzyko, straty na takim portfelu kredytowych są zazwyczaj wyższe, tym samym wyższa marża ma skompensować ten fakt.

Czy można obniżyć marżę banku? Sposoby na obniżenie marży kredytu

Marża banku jest stałym elementem oprocentowania i znacząco wpływa na koszt całego kredytu. A im wyższy koszt kredytu, tym wyższa comiesięczna rata i większe obciążenie domowego budżetu. Zatem jeśli planujemy zaciągnąć jakieś zobowiązanie w banku, warto już na etapie przeglądania ofert, zwrócić uwagę na wartość marży. Co ważne, z uwagi na to, że jej wysokość zależy tylko od banku, można ją negocjować.

Pamiętajmy jednak, że symulacje kosztów przedstawione na stronach banków mają charakter orientacyjny. Warunki z reklamy, a warunki konkretnie dla nas mogą się znacząco różnić. Osoby, które mają wysoką zdolność kredytową i pozytywną historię w BIK, są dla banku bardziej wiarygodne, a współpraca z nimi – bezpieczniejsza. Dostaną więc lepszą ofertę (niższą marżę), niż osoby, które, np. w przeszłości borykały się z poważnymi problemami finansowymi.

Dlatego jeszcze przed rozpoczęciem starań o kredyt warto sprawdzić swoją historię w BIK oraz wyliczyć zdolność kredytową. Dzięki temu dowiemy się, na czym stoimy i będziemy mogli zawczasu podjąć działania, by poprawić zdolność kredytową, np. starając się o umowę o pracę na czas nieokreślony, spłacając inne zobowiązanie.

Inne tipy na obniżenie marży to:

• skorzystanie z dodatkowych produktów, np. wykupienie polisy na życie, założenie rachunku osobistego, czy karty kredytowej;
• zgoda na wyższą prowizję – nie zawsze będzie to opłacalne; ostrożnie do tego rozwiązania powinny podchodzić szczególnie osoby, które planują wcześniejszą spłatę zobowiązania;
• przedstawienie oferty konkurencji – być może bank, chcąc zatrzymać klienta, zaproponuje lepsze warunki;
• refinansowanie kredytu – czyli, w uproszczeniu, przeniesienie zobowiązania do innego banku w celu uzyskania lepszych warunków.
• zbudowanie historii z bankiem – warto to zrobić w przypadku wnioskowania o kredyt hipoteczny. Jeśli wiem, którego banku oferta jest dla nas interesująca. Przed wnioskowaniem o kredyt warto założyć tam konto i zbudować historię (wpływ wynagrodzenia, obsługa bieżących płatności). Sam rachunek warto założyć w naszym rankingu kont osobistych, gdzie prezentujemy aktualne promocję na start.

Marża kredytu hipotecznego

Sposób działania będzie zależał także od rodzaju kredytu. W przypadku pożyczek hipotecznych znaczący wpływ na wysokość marży ma wskaźnik LTV. Oznacza to, że obniżenie tego parametru pozwoli uzyskać niższą marżę.  

Więcej o marży kredytu hipotecznego piszemy w dedykowanym artykule. Znajdziecie w nim, m.in. odpowiedzi na pytania:

• czy można obniżyć marżę w trakcie spłaty;
• jak napisać wniosek o obniżenie marży;
• czy niższa marża zawsze się opłaca.

Marża kredytowa a inne koszty kredytu

Na koniec chcemy podkreślić, że choć marża jest bardzo ważnym kosztem kredytowym, to niejedynym. Przypominamy, że stanowi ona jedynie część oprocentowania. Na całość składa się jeszcze stawka bazowa WIBOR, którą także obciążany jest kredytobiorca. To nie wszystko. Obliczając całkowity koszt kredytu, należy uwzględnić także:

• prowizję (chyba że trafimy na ofertę z prowizją 0%);
• koszty związane z cross-sellingiem (jeśli skorzystamy z dodatkowego produktu bankowego), np. opłata za kartę kredytową, prowadzenie ROR-u, ubezpieczenie;
• inne koszty (w przypadku kredytów hipotecznych), np. opłata sądowa za ustanowienie hipoteki, opłata za wycenę nieruchomości.

Dlatego przy wyborze ofert, warto zwracać uwagę nie tylko na oprocentowanie, ale także RRSO, które uwzględnia wszystkie koszty dotyczące danego kredytu.

Autor artykułu

Michał Król

Pozostałe publikacje autora

Z wykształcenia finansista. Posiada wieloletnie doświadczenie w instytucjach finansowych i bankach. Czuwa nad merytorycznymi aspektami artykułów. Potrafi w jasny i prosty sposób wyjaśnić nawet zawiłe aspekty świata finansów. Na bieżąco śledzi nowości w świecie Fintechów i podpowiada jak najlepiej wykorzystywać funkcje poszczególnych z nich. Lubi Podróże, zainteresowany jest światem inwestycji i jest pasjonatem Lotnictwa.