Chcąc wykonać przelew, trzeba podać dane oraz numer konta odbiorcy. Idealnie, gdy odbiorca ma konto w tym samym banku, co my, bo przelew dojdzie do niego wtedy błyskawicznie. Jeśli zaś ma konto w innym banku, przelew będzie szedł w systemie Elixir, a wtedy w niektórych przypadkach może to trwać nawet kilka dni, zwłaszcza w przypadku przelewów zleconych tuż przed weekendem. Na szczęście są sposoby na to, by sprawdzić, jak długo będzie szedł przelew. Dobrze by było jednak najpierw wiedzieć, w jakim banku konto ma odbiorca. Na szczęście po numerze konta można go rozpoznać. W jaki sposób można to zrobić? Co oznaczają poszczególne cyfry w numerze konta? Czy po numerze konta można rozpoznać właściciela?
Przede wszystkim należy pamiętać, że numer konta może występować w dwóch formatach. Pierwszy to IBAN, czyli International Bank Account Number, a drugi to NRB, a więc Numer Rachunku Bankowego. Przy przelewach krajowych najczęściej stosuje się format NRB, zaś przy przelewach zagranicznych IBAN. Format ten stworzony w latach 90 przez Europejski Komitet Standardów Bankowych miał ułatwić transakcje między krajami Unii Europejskiej. Różnica pomiędzy formatami jest niewielka. W formacie IBAN numer konta poprzedza po prostu skrót PL. Przykładowy Polski IBAN wygląda jak poniżej:
PL XX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX
Aby zidentyfikować bank po numerze konta, należy wziąć pod uwagę cyfry na pozycjach od 3 do 6 numeru (w formacie konta). To one właśnie określają identyfikator banku, czyli, czy to jest bank komercyjny, spółdzielczy, czy zrzeszenie banków spółdzielczych. Jeśli po pierwszych dwóch cyfrach numeru konta, następne to „1020”, to one właśnie stanowią identyfikator banku. W przypadku banków komercyjnych (PKO BP, Santander, mBank itp.) do identyfikacji wystarczą nawet tylko 3 cyfry, bo ostatnia w ich przypadku to zawsze 0. Wszystkie cztery cyfry są potrzebne do identyfikacji banku spółdzielczego. Po odczytaniu identyfikatora banku z numeru konta trzeba jeszcze sprawdzić, jaki bank posiada taki identyfikator. Poniżej przedstawiamy cyfry kontrolne dla najpopularniejszych banków komercyjnych
Alior Bank (CC 2490 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
BNP Paribas (CC 2030 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
Credit Agricole (CC 1940 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
Bank Handlowy (CC 1030 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
ING Bank Ślaśki (CC 1050 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
mBank (CC 1140 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
Millennim Bank (CC 1160 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
Nest Bank (CC 1870 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
PEKAO (CC 1240 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
PKO BP (CC 1020 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
Santander Bank Polska (CC 2120 AAAA BBBB BBBB BBBB BBBB)
Numer rachunku bankowego posiada następujący format:
CC AAAAAAAA BBBBBBBBBBBBBBBB
CC to suma kontrolna pozwalająca ocenić, czy numer konta na pewno jest prawidłowy. 8 kolejnych cyfr, oznaczonych na schemacie literami A, to z kolei tak zwany numer rozliczeniowy banku. Pozostałe cyfry (litery B) to już numer rachunku klienta. Nas interesuje w tej chwili tylko właśnie numer rozliczeniowy banku. Pierwsze cztery cyfry to właśnie identyfikator, dzięki któremu możemy łatwo sprawdzić, w jakim banku założone jest konto. Trzy następne cyfry to z kolei identyfikator oddziału banku. Ciąg trzech zer oznacza zaś centralę danego banku. Ostatnia cyfra w numerze rozliczeniowym banku to tak zwana cyfra kontrolna, która służy do kontroli poprawności numeru rozliczeniowego banku.
Wyżej wyjaśnione zostało, jak rozpoznać polski bank po polskim numerze konta. Co zaś w przypadku banków zagranicznych? Czy po zagranicznym numerze IBAN można rozpoznać bank? Mimo, że system identyfikacji banków łączy aż 68 krajów z całego świata, to każdy kraj posiada własny odpowiednik polskiego NRB. Najciekawsze jest to, że numery kont z różnych krajów mogą różnić się liczbą cyfr, a nawet i obecnością liter.
Na przykład numer IBAN Kuwejtu czy Jordanii ma 30 znaków. W Brazylii zaś numery kont mają 29 znaków. Podobnej długości numery do Polski mają Węgry, Albania oraz Azerbejdżan. Rekordzistą jest Sanit Lucia, czyli jedna z wysp na Karaibach, gdzie numer konta ma aż 32 znaki. Najmniej znaków mają zaś numery konta w Norwegii, bo jedynie 15. Niewiele więcej, bo 16 znaków mają numery kont w Belgii, a 18 znaków mają numery kont w Holandii, Danii i Finlandii. Mimo tych różnic, jedna zasada pozostaje niezmienna. Zawsze, nawet w przypadku najkrótszego numeru IBAN, jest on poprzedzony kodem konkretnego kraju. Niektóre państwa mogą mieć więcej niż jeden kod. Tak jest przypadku Danii, gdzie możliwe kody to: DK, FO i GL. W przypadku Francji terytoria zależne mają inne identyfikatory. Sama Francja ma oczywiście kod FR, zaś np. Gwadelupa ma GP, a Reunion RE. Wszystkie kody można łatwo znaleźć w sieci.
W przypadku transakcji zagranicznych przydatna może okazać się także znajomość kodu SWIFT/BIC banku. Jeśli to my dokonujemy przelewu za granicę, to musimy podać kod SWIFT banku odbiorcy. Jeśli zaś otrzymujemy przelew, to nadawca poprosi nas o kod SWIFT naszego banku. Kod SWIFT to 8 znaków literowych, wśród których pierwsze cztery to kod banku, kolejne dwa to kod kraju PL, a ostatnie dwa to lokalizacja placówki. Czasem kody mogą zawierać jeszcze trzy dodatkowe cyfry oznaczające placówkę banku. Kody SWIFT znajdziemy na stronie każdego banku, a także na naszych umowach dotyczących posiadanego konta.
Nie trzeba samemu żmudnie szukać wykazów banków i ich identyfikatorów, by dowiedzieć się, w jakim banku konto ma odbiorca naszego przelewu. Na wielu stronach można znaleźć specjalne narzędzia, za pomocą których błyskawicznie można sprawdzić, jaki to jest bank. Wystarczy wpisać numer konta w okienko narzędzia i kliknąć opcję „sprawdź, jaki to bank”. Narzędzie błyskawicznie pokaże nam odpowiedź. Pamiętajmy, że nie musimy obawiać się o bezpieczeństwo numeru konta wpisywanego w narzędzie. Numery kont wpisywane w narzędzie nie są bowiem nigdzie zapisywane. Wszystko odbywa się w pełni bezpiecznie. Nie ma obaw o żadne przecieki i trafienie numerów w niepowołane ręce. Można więc korzystać z takich narzędzi bez żadnych obaw.
Jeszcze kilka lat temu konieczne było podanie pełnych danych odbiorcy wraz z numerem konta, aby wykonać przelew. Bez tego nie było to możliwe. Jednak dzięki ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 roku nie trzeba już tego robić. Wystarczy samo nazwisko lub nazwa, ale i to nawet nie jest już konieczne. Z jednej strony to ułatwienie, ale z drugiej łatwiej też się pomylić i przelać pieniądze na nieodpowiednie konto. Poznanie właściciela rachunku bankowego może być przydatne w sytuacji otrzymania przelewu z jakiegoś nieznanego źródła oraz w przypadku popełnienia błędu i wysłania przelewu na nieodpowiednie konto. Poznanie odbiorcy pozwoliłoby zgłosić się do niego, by odzyskać pieniądze.
Niestety jednak obecnie możliwe jest jedynie poznanie banku, w którym właściciel rachunku go posiada. Wynika to nie tylko z przepisów prawa bankowego, ale również obowiązującego od niedawna RODO. Banki nie mogą udostępniać więc danych osobowych swoich klientów, gdyż są one uznawane za tak zwane dane wrażliwe. Informacje o właścicielu konta bankowego może otrzymać jedynie policja bądź prokuratura w przypadku zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Poprawność rachunku bankowego możemy więc sprawdzić tylko poprzez rozpoznanie lokalizacji banku, w którym prowadzone jest konto. Jeśli okaże się, że oddział banku znajduje się w zupełnie innym miejscu niż wynikało to z uzyskanych przez nas od osoby bądź firmy, której mamy wykonać przelew, pozostaje cyfra po cyfrze sprawdzić cały numer konta. Tylko w taki sposób możemy uchronić się przed wykonaniem przelewu na zły numer konta.
Podsumowując, po numerze konta bankowego w bardzo prosty sposób można zidentyfikować bank. Wystarczy sprawdzić identyfikator banku, który stanowią cztery cyfry znajdujące się po pierwszych dwóch w numerze konta. Można to zrobić nawet za pomocą prostych internetowych narzędzi. W przypadku numerów zagranicznych możemy zidentyfikować jedynie kraj, w którym założone zostało konto. Nie możemy natomiast uzyskać żadnych informacji na temat właściciela konta bankowego. Dlatego podczas wykonywania przelewów musimy dokładnie sprawdzać numery kont, aby nie doszło do pomyłki w postaci przelania środków na niewłaściwy rachunek. Przez to, że nie trzeba teraz podawać danych osobowych podczas robienia przelewu, odzyskanie nieprawidłowo przelanych środków może być bardzo trudne, a nawet niemożliwe.