Przeniesienie środków z IKE i IKZE – co warto wiedzieć o wypłacie transferowej?

Każdy obywatel po ukończeniu 16 lat ma prawo rozpocząć oszczędzanie na emeryturę na IKE i/lub IKZE. Co ważne można mieć tylko jedno IKE i tylko jedno IKZE. Czy to oznacza, że z instytucją finansową, którą wybraliśmy do prowadzenia takiego rachunku, będąc nastolatkiem, musimy zostać do końca? Na szczęście nie. Możemy zmieniać swoją decyzję wielokrotnie, zlecając przeniesienie środków z IKE i IKZE. Jak to zrobić? Sprawdzamy.  Oprócz dylematu dotyczącego instytucji prowadzącej nasz rachunek, warto rozważyć co się bardziej opłaca IKE czy IKZE, a może oba typy kont.

Czy możliwe jest przeniesienie środków z IKE i IKZE?

Radek, mając 25 lat, zdecydował, że chce oszczędzać, by na emeryturze móc utrzymać aktualny standard życia. Wybrał Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, ponieważ skusiła go coroczna ulga podatkowa, z której może skorzystać przy rozliczaniu PIT-u. Po 10 latach odkładania Radek uznał, że oferta innej instytucji finansowej będzie dla niego korzystniejsza. Czy taka operacja będzie oznaczała dla niego straty? Niekoniecznie.

By przenieść środki z IKZE w jednej instytucji do IKZE w drugiej, nie trzeba dokonywać zwrotu i ponosić kosztów z nim związanych. Ustawodawca przewidział inne rozwiązanie – wypłatę transferową. Poniżej wyjaśniamy, co to jest i w jakich przypadkach można z niej skorzystać.

Wypłata transferowa – co to jest?

Terminem wypłaty transferowej ustawodawca określa proces przeniesienia środków zgromadzonych na IKE i IKZE (lub kontach innych programów emerytalnych) zgodnie z warunkami określonymi w ustawie:

• do innej instytucji finansowej;
• do innego programu emerytalnego i na odwrót (tylko w przypadku IKE);
• z IKE zmarłego uczestnika na IKE (lub do innego programu emerytalnego) osoby uprawnionej;
• z PPK zmarłego uczestnika na IKE jego małżonka bądź osoby uprawnionej;
• z IKZE zmarłego na IKZE osoby uprawnionej.

Co ważne, wypłata transferowa nie pozbawia nas przywilejów związanych z uczestnictwem w programie np. ulg podatkowych na IKE i IKZE. Mamy prawo przenieść środki do innej instytucji bez podawania przyczyny. Nie musimy martwić się także ani o podatek od zysków kapitałowych (IKE), ani o podatek dochodowy (IKZE).

Jedynym kosztem takiego transferu może okazać się prowizja, którą pobierze instytucja prowadząca rachunek. Zdarza się, że dłuższa współpraca oznacza niższe opłat. Dlatego warto zapoznać się z umową oraz regulaminem i ewentualnie odłożyć w czasie swoją decyzję, by zmniejszyć lub wykluczyć koszty.

Na czym polega wypłata transferowa z IKE i IKZE?

Wiemy już, czym jest wypłata transferowa. Teraz czas sprawdzić, na jakich zasadach można przenieść środki z IKE i IKZE.

Wypłata transferowa z IKE

Oszczędzający na IKE może przetransferować wyłącznie cały zgromadzony kapitał bez konsekwencji podatkowych:

• na konto IKE w innej instytucji finansowej;
• do Pracowniczego Programu Emerytalnego (PPE).

Jednak ustawa mówi o dwóch odstępstwach od tej zasady. Pierwszy wyjątek to transfer pomiędzy funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo. Drugi – dotyczy wypłaty transferowej w sytuacjach opisanych w art. 14 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o IKE i IKZE, czyli przeniesienia środków z powodu likwidacji lub upadłości instytucji finansowej obsługującej rachunek. Wówczas kwota transferu stanowi najczęściej jedynie część środków.

Warto wiedzieć!

• Wypłata transferowa z IKE do PPE nie oznacza, że już nigdy nie będziemy mogli oszczędzać na IKE. Jeśli zechcemy ponownie skorzystać z Indywidualnego Konta Emerytalnego, pierwszą wpłatę możemy zrealizować w następnym roku kalendarzowym po transferze.
• Ustawa nie zezwala na wypłatę transferową z IKE na IKZE ani z IKZE na IKE.

Przeniesienie środków z IKZE

Zgodnie z ustawą środki z Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego można przenieść jedynie na IKZE w innej instytucji finansowej. Nie da się dokonać wypłaty transferowej do PPK, PPE, czy na IKE.

Powodem jest inny system ulg podatkowych. Odkładając na IKZE, mamy prawo skorzystać z nich co roku przy składaniu zeznania PIT. W przypadku pozostałych programów emerytalnych korzyść podatkową, czyli zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych, przysługuje nam dopiero po spełnieniu wymaganych warunków.

Przeniesienie środków z IKE i IKZE – instrukcja krok po kroku

Teoria teorią, ale jak w praktyce wygląda wypłata transferowa ? Poniżej przedstawiamy jej typowy przebieg.

1. Wybieramy instytucję, do której chcemy przenieść swoje oszczędności.
2. Otwieramy nowe konto IKE lub IKZE (online lub osobiście w placówce). Podczas zakładania rachunku należy wypełnić oświadczenie, potwierdzające, że gromadzimy kapitał w innej instytucji (trzeba podać jej nazwę) i, że to ona dokona wypłaty transferowej.
3. Z potwierdzeniem otwarcia rachunku udajemy się do instytucji, która do tej pory prowadziła IKE lub IKZE (dokument można także wysłać pocztą) i zlecamy transfer środków. Numer nowego konta powinien znajdować się na wspomnianym potwierdzeniu.
4. Teraz dotychczasowa instytucja finansowa prowadząca rachunek musi przetransferować pieniądze na nasze nowe konto IKE lub IKZE i przekazać obecnemu podmiotowi informację o wysokości przesłanej kwoty.
5. Gotowe. Po zaksięgowaniu środków na nowym rachunku IKE lub IKZE możemy dokonać wpłaty (jeśli nie wykorzystaliśmy już limitu wpłat w danym roku kalendarzowym).

Na czym polega transfer środków z PPE a IKE lub z IKE a PPE?

Posiadając konto IKZE, nie da się przenieść środków do innego programu emerytalnego. Musimy pozostać z tego typu kontem do skończenia 65 roku życia lub zrezygnować wcześniej i pogodzić się z koniecznością zapłacenia wyższego podatku. W przypadku IKE i PPE mamy nieco większe pole manewru, jednak tylko w określonych przypadkach.  

Kiedy i jak zlecić transfer z PPE do IKE?

Oszczędzając na PPE, możemy dokonać wypłaty transferowej na IKE w dwóch sytuacjach. Pierwsza z nich to likwidacja PPE, a druga – zmiana miejsca pracy. By zlecić taki transfer, należy:

• dostarczyć pracodawcy zaświadczenie o posiadaniu IKE razem z numerem konta, na które mają być przesłane środki;
• wypełnić formularz wypłaty transferowej.

Następnie pracodawca wysyła ww. dokumenty do podmiotu zarządzającego PPE. Po otrzymaniu dyspozycji instytucja prześle zgromadzone oszczędności na Indywidualne Konto Emerytalne i przekaże podmiotowi, który je prowadzi informacje o wysokości przelanej kwoty. Zaksięgowanie środków na IKE oznacza zamknięcie PPE.

Wszelkie instrukcje powinniśmy otrzymać od obecnej instytucji – w praktyce jest to całkiem proste. Warto zaznaczyć, iż rachunek do wpłat transferowych ma inny numer niż rachunek do normalnych wpłat. Sprawdzaliśmy jak to działa w przypadku transferu z PPE PZU do jednego z IKE. W pierwszej kolejności zostaliśmy poproszeni o dane do transferu (potwierdzenie otwarcia IKE, nr konta do wpłat transferowych itp.). Po przesłaniu danych dostaliśmy do podpisu dokument, około 5 dni po podpisaniu i przesłaniu zlecenia – środki trafiły na rachunek IKE.

Przeniesienie środków z IKE do PPE – czy to możliwe?

Ustawodawca dopuszcza także przeprowadzenie transferu całego kapitału w drugą stronę, czyli z IKE do PPE. Cała operacja wygląda podobnie.

1. Pobieramy u pracodawcy potwierdzenie przystąpienia do PPE.
2. Dokument dostarczamy do podmiotu prowadzącego IKE i tutaj zlecamy wypłatę transferową do PPE.
3. Instytucja zarządzająca IKE wysyła środki na wskazany rachunek PPE.
4. Po zaksięgowaniu wpłaty konto IKE zostanie zamknięte.

Wypłata transferowa z PPK lub PPE a zmiana pracodawcy

Pracowniczy Program Emerytalny i Pracownicze Plany Kapitałowe to programy, w których „bierze udział” także nasz pracodawca. Nie oznacza to, jednak, że musimy pozostać w obecnym miejscu pracy do emerytury. Jeśli nowy pracodawca również oferuje PPE lub PPK, możemy zlecić transfer środków. Jest jedno „ale” – musi być to rachunek tego samego typu. Oznacza to, że możemy przenieść swój kapitał wyłącznie z jednego PPK na drugie PPK lub z jednego PPE na drugie PPE.

Warto wiedzieć!

• Rozwiązanie stosunku pracy z pracodawcą oznacza zaprzestanie wpłat na powiązane z danym miejscem konto PPE lub PPK, ponieważ są one powiązane z otrzymywanym wynagrodzeniem. Natomiast uczestnik ma prawo dokonywać wpłat własnych.
• Jednocześnie można być uczestnikiem kilku PPE i PPK.

PPK a zmiana miejsca pracy

Do PPK u nowego pracodawcy możemy przystąpić nie wcześniej niż po 14 dniach od momentu zatrudnienia, jednak nie później niż do 10 dnia miesiąca, który następuje po 3 miesiącach pracy. W tym czasie pracownik może zadeklarować (w formie pisemnej), że nie chce być uczestnikiem PPK. Jeśli tego nie zrobi, zostanie automatycznie przyłączony do programu.

W ciągu 7 dni od przystąpienia do programu, czyli maksymalnie od 11 do 17 dnia miesiąca następującego po 3 miesiącach od dnia zatrudnienia pracownik powinien złożyć u pracodawcy oświadczenie o posiadanych PPK (wraz z oznaczeniem prowadzących je instytucji).

Po otrzymaniu takiego dokumentu pracodawca musi poinformować pracownika, że ma obowiązek złożyć w jego imieniu wniosek o wypłatę transferową z innych PPK na PPK w obecnym miejscu pracy. Następnie zatrudniony ma 7 dni na to, aby w formie pisemnej nie wyrazić zgody na przeniesienie środków.

W przypadku braku sprzeciwu to pracodawca w imieniu pracownika zleci przeprowadzenie wypłaty transferowej. Natomiast brak zgody oznacza, że zatrudniony (jeśli zechce) będzie musiał samodzielnie zawnioskować o transfer. Do tego czasu środki pozostaną na dotychczasowych rachunkach.

PPE po zmianie pracodawcy – co można zrobić ze zgromadzonymi pieniędzmi?

Pracownik po zmianie miejsca pracy ma kilka możliwości, co zrobić z kapitałem na PPE. Oto one:

• przeniesienie środków do IKE i kontynuowanie oszczędzania do osiągnięcia ustawowo wymaganego wieku;
• transfer do IKE i złożenie wniosku o zwrot (konieczność zapłacenia podatku od zysków kapitałowych);
• wypłata transferowa do PPE w nowym miejscu pracy;
• pozostawienie oszczędności na poprzednim PPE i realizacja wpłat własnych.

Czy warto przenosić środki z PPK lub PPE do nowego pracodawcy?

Skoro można mieć po kilka kont PPK lub PPE, to, czy opłaca się przenosić wszystkie oszczędności z jednego miejsca zatrudnienia do drugiego?

Zgodnie z ustawą nie można wycofać środków z rachunku PPE u aktualnego pracodawcy. Sytuacja zmienia się w momencie rozwiązania stosunku pracy. Zatem pozostawiając pieniądze na koncie PPE w poprzednim miejscu zatrudnienia, możemy skorzystać z nich w każdym momencie. Pamiętajmy jednak, że wówczas nie otrzymamy całej kwoty – część trafi do ZUS, a część do urzędu skarbowego (podatek Belki).

Kilka kont PPE, czy PPK to kilka instytucji zarządzających nimi. W związku z tym każde z nich może osiągać różne wyniki. Dzięki temu jednocześnie ograniczamy ryzyko start i zwiększamy szansę na osiągnięcie większych zysków.

Biorąc pod uwagę kwestie dziedziczenia, posiadanie kilku rachunków może być kłopotliwe. Dlatego, jeśli chcemy, by po naszej śmierci kapitał zgromadzony na wszystkich kontach PPE lub PPK trafił do naszych bliskich, warto poinformować ich, że je posiadamy i gdzie ich szukać.

Przeniesienie IKE i IKZE – podsumowanie

To normalne, że wraz z upływem czasu i zdobywanym doświadczeniem może zmieniać się nasza wizja oszczędzania na emeryturę. Na szczęście, nie musimy trzymać się kurczowo decyzji podjętej kilka lat wcześniej. Mamy prawo przenosić zgromadzony kapitał między instytucjami finansowymi, a w niektórych przypadkach także między programami emerytalnymi.

Zlecenie wypłaty transferowej nie jest skomplikowane i nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami finansowymi. Możemy ją zlecać wielokrotnie. Pamiętajmy, jednak, że w czasie transferu środki nie pracują, dlatego nie opłaca się nadużywać tego narzędzia.

Autor artykułu

Michał Król

Pozostałe publikacje autora

Z wykształcenia finansista. Posiada wieloletnie doświadczenie w instytucjach finansowych i bankach. Czuwa nad merytorycznymi aspektami artykułów. Potrafi w jasny i prosty sposób wyjaśnić nawet zawiłe aspekty świata finansów. Na bieżąco śledzi nowości w świecie Fintechów i podpowiada jak najlepiej wykorzystywać funkcje poszczególnych z nich. Lubi Podróże, zainteresowany jest światem inwestycji i jest pasjonatem Lotnictwa.