Najlepsze promocje bankowe i ranking kont osobistych
Kiedy nie wiemy, co zrobić z oszczędnościami, a nie chcemy ich trzymać w przysłowiowej skarpecie, najczęściej myślimy o ulokowaniu ich na lokacie. Utożsamiamy ją z bezpiecznym, prostym i łatwo dostępnym sposobem przechowywania i pomnażania kapitału. Gwarantuje niewielki, ale pewny i przewidywalny zysk. Jeśli zwykła lokata to dla Was za mało, szukacie szansy na większy zarobek, ale boicie się inwestować – możemy rozważyć lokatę strukturyzowana. Ale czy to na pewno opłacalny produkt. Jak działa i czy można na niej stracić? Wyjaśniamy.
Lokatę strukturyzowaną można nazwać produktem oszczędnościowo-inwestycyjnym. Jest zbudowana z kilku (tj. co najmniej dwóch) instrumentów finansowych. Dzieli się na dwie części:
Schemat działania tradycyjnej lokaty jest prosty – wpłacamy środki, a po określonym czasie wypłacamy kapitał powiększony o odsetki. Wszystko jest jasne i przewidywalne – wiemy, że wypłacimy więcej i jesteśmy w stanie określić, jaka to będzie kwota.
Mechanizm „struktur” jest bardziej złożony. W tym przypadku nie jesteśmy w stanie z góry określić, czy i ile zarobimy. Wiemy jedynie, jaką kwotę kapitału początkowego wypłacimy po zakończeniu okresu umownego. Wynika to z faktu, że banki gwarantują częściową lub nawet 100-procentową ochronę kapitału. Zatem, jeśli włożymy na lokatę 10 tys. zł, to po zakończeniu okresu umownego wróci do nas min. 10 tys. zł. Jak to możliwe?
W uproszczeniu, polega to na tym iż bank kapitał lokuję tak jakby to była tradycyjna lokata (to zapewnia bezpieczeństwo). Natomiast za kwotę równowartości odsetek po odjęciu dodatkowej marży banku kupowane są instrumenty finansowe – opcje na np.:
Zysk wypracowany z części bezpiecznej jest na tyle wysoki, by mógł w całości pokryć ewentualną utratę środków zainwestowanych bardziej agresywnie.
Zobrazujmy to na uproszczonym przykładzie.
Przykład:
Jan zakłada lokatę strukturyzowaną z kapitałem 10 tys. zł na 24 miesiące. Przewidywane odsetki to 5% w skali roku, czyli razem 1 tyś zł. Bank pobiera swoją marże, najczęściej w okolicy 50%, co w tym przypadku da 500 zł. Natomiast za pozostałe 500 zł kupi instrumenty finansowe – opcje.
Ogólny czas trwania lokaty strukturyzowanej może wynosić tak jak w przypadku tradycyjnych depozytów kilka miesięcy. Jednak z reguły termin zapadalności jest dużo dłuższy i wynosi od 24 do 36 miesięcy. W tym czasie pieniądze są zamrożone i nie da się ich wypłacić bez dodatkowych kosztów.
Kolejną różnicą między lokatą terminową jest fakt, że do „struktury” nie da się przystąpić w dowolnym momencie. Jest to możliwe wyłącznie w tzw. okresie subskrypcji. To czas, w którym bank przyjmuje zapisy od zainteresowanych klientów na daną edycję lokaty. Dzięki temu wszyscy chętni rozpoczną inwestycje w tym samym czasie i na takich samych warunkach. Z reguły trwa on ok. miesiąca, ale niekiedy bank może zastrzec sobie prawo do wydłużenia tego okresu. W tym czasie:
Dopiero następnego dnia po zakończeniu okresu subskrypcji, bank uruchamia lokatę strukturyzowaną i zaczyna się okres inwestycji.
Warto podkreślić, że jeśli w ofercie mowa, że lokata trwa 24 miesiące, to bank ma na myśli właśnie czas inwestycji. Etap subskrypcji nie jest wliczany do całkowitego okresu trwania lokaty.
Tutaj także mamy do czynienia z dwoma rodzajami oprocentowania. Oprocentowanie w czasie subskrypcji jest z góry znane i stałe, ale jego stawka jest niewielka (np. 1,5% w skali roku).
Natomiast oprocentowanie w okresie inwestycji może być zmienne. Z reguły banki określają je w formie widełek – wskazując jego minimalną i maksymalną wartość (np. 0%-39,99%) – lub podają wyłącznie wartość maksymalną możliwą do osiągnięcia w skali inwestycji i/lub w skali roku. Dlaczego? Ponieważ na ewentualny zysk mają wpływ wyniki tzw. aktywa bazowego w okresie trwania lokaty. A te potrafią być bardzo różne.
Nawet jeśli twórca lokaty zakłada, że wartości indeksów giełdowych, kursy walut, kursy akcji, ceny surowców, czy metali szlachetnych lub inne wybrane aktywa będą rosnąć (lub chociaż pozostaną na stabilnym poziomie), to nie może zagwarantować, że taka tendencja utrzyma się przez 2-3 lata. Wszystko bowiem opiera się na analizach oraz spekulacjach. Pod wpływem różnych czynników (m.in.: ekonomicznych, politycznych, prawnych, podatkowych, gospodarczych) sytuacja może zmienić się z dnia na dzień. Inwestor ma więc szansę zarobić dużo lub chociaż trochę, ale musi się liczyć także z ryzykiem, że nie zyska nic lub nawet straci część kapitału.
Oczywiście, im więcej ulokujemy i im dłuższy czas trwania lokaty, tym większe zyski możemy osiągnąć.
Warto dodać, że niektóre lokaty mają gwarantowane oprocentowanie za okres inwestycji. Określa ono zysk, jaki inwestor osiągnie, nawet jeśli inwestycja nie odniesie większych sukcesów. Niestety, z reguły jego wartość jest dość niska.
Na to, ile ostatecznie inwestor zarobi na „strukturze”, będzie miał wpływ także podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki). Danina wynosi 19% i obejmuje wyłącznie odsetki. Oznacza to, że po zakończeniu lokaty bank wypłaci nam kapitał początkowy plus wypracowany zysk, ale pomniejszony o wartość podatku.
Zanim przystąpimy do lokaty, obowiązkowo należy zapoznać się z jej warunkami. Każda oferta jest inna, a banki mogą obciążać klientów:
Inwestor może zerwać lokatę strukturyzowaną w dowolnym momencie, ale w zależności od tego, kiedy to zrobi – skutki będą różne.
Wycofanie kapitału w trakcie okresu subskrypcji nie niesie za sobą żadnych konsekwencji finansowych. Klient otrzyma kapitał i odsetki wypracowane przez ten okres (pomniejszone o podatek Belki).
Natomiast likwidacja lokaty w okresie umownym, tj. okresie inwestycji oznacza dodatkowe koszty i utratę prawa do wypracowanych zysków. Banki w takiej sytuacji pobierają tzw. opłatę manipulacyjną w wysokości najczęściej kilku procent kwoty lokaty (np. 3%, 5%). Zwykle prowizja ma pokryć koszty banku i ewentualnego zakupu instrumentu finansowego.
Dlatego jeśli zamierzamy zlikwidować lokatę, warto przypomnieć sobie jej warunki i sprawdzić, kiedy wyjście będzie wiązało się z najmniejszą stratą. Być może jesteśmy blisko terminu granicznego i wystarczy odczekać kilka dni, by załapać się na niższą prowizję.
To zależy. Jeśli pojęcie straty rozpatrujemy, biorąc pod uwagę jedynie kapitał początkowy – to wybór lokaty z gwarancją 100% ochrony kapitału teoretycznie uchroni nas przed utratą tych środków. Pamiętajmy jednak o inflacji – 10 tys. zł teraz, a ta sama kwota za 2-3 lata może mieć niższą wartość nabywczą. Oznacza to, że jeśli inwestycja nie przyniesie zysku – realnie będziemy stratni. Ponadto 100% kapitału odzyskamy, tylko jeśli utrzymamy lokatę do końca okresu umownego. Wypłacając środki wcześniej, zostanie on pomniejszony o opłatę manipulacyjną.
Analogicznie, wybierając „strukturę” z częściową ochroną kapitału (np. 80%) lub bez żadnej ochrony, w razie niepowodzenia stracimy część lub całość wpłaconych środków. Oczywiście, bez ryzyka nie ma zysków. Jeśli ziści się pozytywny scenariusz – w takim wypadku wypracowane odsetki także mogą stanowić całkiem pokaźną sumę.
Nie bez znaczenia jest również aktywo bazowe. Jeśli zdecydujemy się, np. na lokatę strukturyzowaną denominowaną w walucie obcej, dochodzi ryzyko kursowe. Zainwestowane 1 tys. EUR po zakończeniu inwestycji może być warte mniej niż na początku i nawet potencjalny zysk nie musi wyrównać tej różnicy. Wszystko z powodu zmian kursowych. Obecnie 1 EUR to ok. 4,30 zł, ale na koniec okresu umownego 1 EUR może kosztować już tylko 4 zł. Oznacza to, że w przeliczeniu na PLN 100% kapitału to już nie 4300 zł, a 4000 zł.
Warto wspomnieć, że strata może dotyczyć nie tylko kwestii czysto finansowych. Dochodzi także czynnik psychologiczny i poczucie utraconych możliwości. Jeśli zamroziliśmy pieniądze na 2-3 lata i po tym czasie wypłaciliśmy jedynie kapitał początkowy (lub mniej), trudno nie czuć rozczarowania. Te środki mogliśmy przecież zainwestować w inny sposób. Chociażby ulokować na zwykłej lokacie lub koncie oszczędnościowym i po 2-3 latach wypłacić więcej, niż wpłaciliśmy.
Nie wszystkie środki ulokowane na „strukturze” muszą być objęte gwarancją BFG, tj. ochroną do równowartości 100 tys. euro, np. w razie upadłości banku. Z reguły gwarancji podlegają tylko te z części kapitałowej (bezpiecznej).
O ile tradycyjną lokatę da się założyć w niemal każdym banku (najciekawsze propozycje znajdziecie w naszym rankingu lokat bankowych), to już jej strukturyzowana siostra nie jest tak popularna. Ma ją w ofercie tylko kilka banków, m.in.: PKO BP, Bank Millennium, BNP Paribas.
Kiedy już uda nam się znaleźć bank lub inną instytucję, która umożliwia przystąpienie do „struktury”, trzeba jeszcze ocenić, czy ta propozycja jest warta zachodu. Na co zwrócić uwagę? Przede wszystkim na warunki lokaty:
Koniecznie należy sprawdzić także, z czym wiąże się przedterminowe zerwanie lokaty. Pamiętajmy, że często zamrażamy swoje pieniądze na 2-3 lata. Nikt nie wie, co w tym czasie się zdarzy. Nasza sytuacja finansowa może ulec pogorszeniu. Warto więc wiedzieć, z czym będzie wiązało się przedwczesne wyjście z inwestycji i kiedy najlepiej to zrobić.
Należy podkreślić, że lokaty strukturyzowane nie są łatwym produktem. Jeśli nie chcemy polegać tylko na szczęściu i zapewnieniach banku – przyda się choćby podstawowa wiedza z zakresu inwestycji albo konsultacja z doradcą inwestycyjnym. Dzięki temu łatwiej ocenimy prawdopodobieństwo osiągnięcia zysku i odsiejemy oferty, które z góry skazane są na niepowodzenie.
Jednak nawet gdy warunki „struktury” wydają się korzystne, a instytucja kusi wysokimi zyskami, lepiej nie lokować na niej wszystkich swoich oszczędności. Dużo lepszym rozwiązaniem będzie dywersyfikacja kapitału. Warto korzystać z różnych produktów. A jeśli lubimy lokaty strukturyzowane – rozłóżmy oszczędności na kilka „struktur”. Zwiększamy w ten sposób szanse na pomnożenie kapitału i minimalizujemy skalę start.
Niewątpliwymi zaletami lokat strukturyzowanych są:
Natomiast do wad można zaliczyć:
Jak widać, minusów jest zdecydowanie więcej. Czy to oznacza, że nie ma sensu lokować oszczędności na „strukturze”? W samym założeniu produkt jest ciekawy, szczególnie dla osób oczekujących wyższych zysków ale bojących się ryzyka. Niestety warto wiedzieć, iż najwięcej na lokacie strukturyzowanej zarobi bank. Jest to złożony produkt, którego przeciętny obywatel w najmniejszym stopniu nie rozumie. A skoro tak, to bank może ukryć i naliczyć wysoką prowizję. Co ciekawe „marża” banku może być ukryta w kilku miejscach, po pierwsze niskie odsetki dla produktu bazowego, po drugie koszty związane z zakupem opcji. Z reguły marża banku to ok. 50% i ten fakt sprawia, że jest to wysoce nieopłacalny produkt. Gdybyśmy wpłacili te same pieniądze na lokatę, a za równowartość odsetek kupili opcję na rynku finansowym. Nasz potencjalny zysk byłby 2x większy, niż korzystając z usługi banku. Tym samym lepiej pozostać przy bardziej standardowych propozycjach np. obligację indeksowane inflacją
Lokata strukturyzowana pozwala osiągnąć większy zysk niż lokata terminowa. Jednak równie dobrze inwestycja może nie przynieść żadnych zysków lub nawet straty. Opłacalność danej lokaty i poziom ryzyka można ocenić dopiero po zapoznaniu się z jej warunkami.
Obecnie na rynku dostępne są lokaty strukturyzowane gwarantujące 100% ochrony kapitału. Dzięki temu mamy więc pewność, że po zakończeniu inwestycji wypłacimy minimum tyle, ile wpłaciliśmy. Jednak biorąc pod uwagę inflację i/lub ryzyko kursowe – i tak możemy być stratni. Pomniejszymy swój kapitał początkowy także, jeśli zerwiemy lokatę przed terminem. Większe ryzyko strat jest również w przypadku ofert z częściową gwarancją ochrony kapitału lub bez żadnej ochrony.
Tak, jeśli wybierzemy lokatę strukturyzowaną gwarantującą 100% ochrony kapitału.
Tak, wypracowany zysk podlega opodatkowaniu 19-procentowym podatkiem od zysków kapitałowych. Bank pobiera go automatycznie.
